اطلاعات عمومی

ای اثر درسال ۱۳۴۵ خ در شمال سرپل ذهاب یافـته شد . این اثر بخط میخی بابلی بوده وبه ادراه ی کل فـرهـنگ کرمانشاه منتقـل شده واز آنجا به تهـران برده شد .کشف این سنگ نگاره روشنگر ارتباط این ناحیه با بابل دوره ی کاسیها بود.سنگی نارتب وچهارپهـلو بوده وبالا آن از پایین باریکتر است . جنس آهـکی وازسنگهای رودخانه یی یا آبشست است.اندازه ی آن ۰٫۳۶ در ۰٫۶ بود.ه وناهـمواریها را تا حدی صاف کرده وکنده کاری کرده اند.این سنگ چون هـمانندگان کودورو است ودر سه بخش است.۱- بخش یکم در ۱۷ شکل برجسته است ودر ۴ سوی آن کنده شده است.هـریک از این نشانه ها رمز یکی از خدایان است که به صورتی تخیلی مجسم شده است .

این اشکال عـبارتند از : ۱- ستاره ی چارپر با چارپرتومحاط دردایره خدای آفـتاب یا ” شمس ” ۲- هـلال ماه خدای ماه یا ” سین” ۳- ستاره ی ۸پر محاط در دایره یا خدای” ایشتار ” ۴- ساغـری مانند کـفـش دهان باریک نشانه ی خدای آتش یا ” نسکو ” ۵- سرقـوچ برسکویی که داخل تاق ذوزنقه یی است نشانه ی خدای آبها یا ” اِآ یا آنکی ” ۶- پرنده یی شبیه کلاغ نشسته بر چوبدست نشان خدای عالم پایین یا “ببسوگال” یا نشان خدای جنگ ” اورورو” ۷- حیوان نشسته مانند سگ نشان خدای عالم بالا یا ” گوله ” ۸ نقـش نیزه ی ایستاده یا آتشدان نشان خدای بابل ” مردوک ” ۹- دوشاخ منحنی برپشت گوسپند نشان خدای آذرخش یا اداد” ۱۰- دوسکوی مربعی نشانه ی خدای ؟ ۱۱- سربزکوهی گردن بلند برسکو نشان خدای ؟ ۱۲- نیم تنه ی دوشیر که پشت بهـم برسکویی نشسته اند نشان خدای ؟ ۱۳- غـرالی که نیمیاز بدنش ماهی گون است نشان خدای آبهای زیرزمینی “اپ سو” ۱۴- چیوان نشسته بادوشاخ بلند شبیه ” مشخسو” نشان خدای دانش یا ” نبو” ۱۵- حیوانی باسرشیر وبدن مرغ نشان خدای عالم پایین ” نرگال” ۱۶- ماری بلند که سرش را بلند کرده است نشان عالم پایین ” سییرو ” است .
دربخش دوم درپایین این سنگ وشته یی کوتاه بخط بابلی است که در اصل در۶ ستون است که دو پلمه ی آن بدلایلی پاک شده است .ازاین سنگ ۴ پلمه به جاست که۶۴ سطر میشود. بیگمان ازمیان رفـتن این دوسطر کیود پراکندگی این ستون میشود.این سنگها که “کودورو” نامدارد حدود زمینهای کشتزار ومراتع رانشان میدهـد معـمولا دردو نسخه آماده میشد که یکی در زمین مربوطه ودیگری درمعـبد نگهـداری میشد. نام کلیه ی خدایان یادشده در کتیبه گواهی بر انتقام از صاحب آن بود درصورتیکه از قانون تخطیمیکرد.در برخی از این سنگها نام کسان وشهـرها یی بدست آمده که ما شناختی از آن نداریم.در این سنگ نگاره ی یادشده افـزون بر مرزهای زمینها ونامهای کسان بسیارنام  مردوک آپال ایدین ” (۱۱۲۹- ۱۱۱۷پ م) پادشاه بابل کاسی آمده است : « برای شاه مردوک آپال ایدین شاه این سرزمین پسرملی شی یاک » این سنگ نگاره در ناحیه ی لولوبی یافـته شده وبدوران کاسیها که ۶ سده بربابل فـرمانروایی کرده اند وبه زمان مردوک از آخرین شاهان کاسی مربوط است.ازدوران کاسیها کودرو های بسیاری به جامانده است که برای ثبت املاک وزمینها نوشته میشد وبسیاری ازاینها در موزه های کشورها نگهداری میشود.در شوش هـم نمونه های دیگری ازاین سنگها بدست آمده است از جمله سنگ نگاره یدیگریاز مردوک آپال که ارتباط نزدیکی با این سنگ نگاره ی ذهاب دارد اینکه این سنگ نگاره درلولوبی بدست آمده نشان از دلبستگی کاسیها به زادگاه اصلیشان زاگروس بوده است.میتوان گمان کرد که سنگ نگاره ی ماننده یی که در شوش یافـته شده است وهـردو درزمان یک شاه نوشته شده است ، در جنگ های بابل وعـیلام در هـزاره ی یک پ م این سنگ نگاره از معـبدی در بابل بدست فاتحان عـیلامی افـتاده وبه شوش یرده شده است. بخش سوم این سنگ نگاره بدون هـیچ نوشته ی است که باید در دل خاک مینشست واز دیده دور می بود آنرا به حال خود رها کرده بودند .

بنای کازرون چهارطاقی است کوچک و ویران که در حدود ده کیلومتر قبل از ورود به کازرون سمت چپ جاده شیراز به خلیج فارس و در مدخل دشتی که از کازرون – و از طریق جره – به فراشبند می‌رود واقع شده است،‌همان جایی که می‌دانیم مهرنارسه وزیر بهرام پنجم،‌مشهور به گور، چهارآتشکده بنا کرد. بدون شک چهارطاق کازرون یکی از آن چهار آتشگاه است . این آتشگاه که در اعماق دشت و در میان تپه‌های کوچکی که حصاری به شکل نیم‌دایره اطراف آن کشیده‌اند، بنا شده است از دور قابل رؤیت نبوده و بنابراین یک علامت نمی‌باشد و همانطور که آقای ماکسیم سیرو پیشنهاد کرده باید آن را به عنوان چهارطاق آتشگاه یک دهکده در نظر گرفت.

از طرفی قسمتی از دیواری که منطقه را محصور می‌کرده بازمانده است. در داخل حصار هنوز چاهی وسیع که به طرزی زیبا با سنگ ساخته شده دیده می‌شود و در نزدیکی این چاه یک گودی بر زمین وجود دارد که بدون شک محل استخری است که از میان رفته است . دراین بنا تکاملی در کاربرد سنگهای تراشیده به چشم می‌خورد واین احساس عجیب را به انسان می‌دهد که گویی یکپارچه ساخته شده‌است، نه قطعه قطعه .

 

در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب غربی فومن در قسمتی از ارتفاعات پوشیده از درخت شهرستان سرسبز فومن در جنوب غربی استان گیلان، بقایای دژ مستحکم و عظیمی خودنمایی می‌کند که هیبت و صلابت آن هر بیننده‌ای را مسحور و متحیر می‌سازد. این قلعه مهم تاریخی که مدتها مرکز فرمانروایان گیلان بوده است از بزرگترین و با عظمت‌ترین دژهای نظامی گیلان و حتی ایران به شمار می‌آید. مساحت قلعه، بالغ بر ۵۰ هزار مترمربع و در ارتفاع ۶۰۰ متری در بلندترین نقطه کوه واقع شده است. برخی از صاحب نظران، بنیاد قلعه را به دوره ساسانیان نسبت داده‌اند. قلعه در زمان حکومت سلجوقیان تجدید بنا گردیده و از پایگاههای مبارزاتی اسماعیلیان محسوب می‌شده است. نام اصلی آن به گویش تالشی که از گویشهای اصیل ایرانی است “قلعه روخونه” است که به معنی قلعه ای است در مسیر رودخانه.

برای نخستین بار در سال ۱۸۳۰ میلادی الکساندر شودزکو «خچکو» محقق لهستانی‌الاصل هنگام تحقیق در گیلان متوجه این قلعه شد و در یادداشتهای خود موقعیت این بنا را ثبت کرده است. وی درباره قلعه رودخان می‌نویسد: «دژی است بر بالای کوهی در قسمت علیای رودخانه‌ای به همین نام، بام آن سنگی است و طرفین ورودی دارای دو برج دفاعی مستحکم است و بر روی کتیبه سر در ورودی آن حک شده است که این قلعه برای نخستین بار در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هـ . ق. برای سلطان حسام‌الدین امیر دباج بن امیر علاءالدین اسحقی تجدید بنا شد.

با توجه به اینکه شهر فومن دوران طولانی مرکز حکومت گیلان، پس از خاندان اسحاقوند بوده است، اهمیت قلعه بیش از پیش قابل توجه است. کتیبه‌ای که متعلق به این قلعه است و هم اکنون در گنجینه رشت نگهداری می‌شود، حاکی از آن است که برای اولین بار در سال ۹۱۸ هجری (۱۳-۱۵۱۲ میلادی) تا ۹۲۱ هجری (۱۶-۱۵۱۵ میلادی) به فرمان «سلطان حسام‌الدین امیر دباج بن امیر علاءالدین اسحقی»، مرمت گردیده است. از این رو به” قلعه حسامی” نیز شهرت دارد. این قلعه از دو بخش ارگ (محل زندگی پادشاه و حرمسرای وی) و قورخانه (محل فعالیتهای نظامی و زندگی سربازان) تشکیل شده است. ارگ در قسمت غربی این بنا در دو طبقه واقع شده و جنس آن از آجر است. قراول‌خانه‌ها در قسمت شرقی به صورت دو طبقه با نورگیرها و روزنه‌های متعدد بر محیط اطراف مسلط است. چشمه‌ای در میان قلعه و گودترین محل آن وجود دارد.

بخش شرقی قلعه شامل: دوازده ورودی، زندان، در اضطراری، حمام و آبریزگاه و همچنین چند واحد مسکونی؛ و بخش غربی دارای دوازده ورودی، چشمه، حوض، آب انبار، سردخانه، حمام، آبریزگاه، شاه‌نشین و چند واحد مسکونی که با برج و بارو محصور شده است.

۴۰ برج دیده‌بانی، دور تا دور قلعه را احاطه کرده که اتاقهای هشت ضلعی آن، با طاقهای رومی گنبدی پوشیده شده است. دور تا دور دیوارها و برجها روزنه‌هایی دیده می‌شود که شیب آن به بیرون قلعه و برای ریختن مواد مذاب و تیراندازی تعبیه شده است. در طول تاریخ قلعه، هیچ گاه دشمن به آن نفوذ نکرده و نتوانسته آن را فتح کند که خود نشان‌دهنده مهارت و فن‌آوری معماران بنا چه از لحاظ علوم نظامی و چه از لحاظ معماری آن است.

نام سایت	مکان سایت	حفار	گاهنگاری	ملاحظات
تپه اهرنجان	واقع در دشت سلماس واقع در آذربایجان در شمال غرب ارومیه	بهمن کارگر	دوره برنز I و II آهن II.III	سفال قابل مقایسه با نوع سرابی-دشت نسا- شاموت گیاهی لعاب گلی غلیظ قرمز یا کرم – منقوش با تزیینات ساده هندسی
تپه یانیک	اطراف دریاچه ارومیه ۳۲ کیلومتری جنوب غربی تبریز و در حدود ۵کیلومتری غرب خسروشهر	چارلز برنی	نوسنگی از ۶۰۰۰ ق.م تا ۶۰۰ ق.م عصر آهن -نیمه دوم هزاره ۳ ق.م	طبقات مس قابل مقایسه با دالما
تپه سیوان	دره مراغه در ۲۵کیلومتری غرب دریاچه ارومیه	رالف رز سولِکی (دانشگاه کلمبیا)		سفال ها با مشخصات دالما و پیزدلی
تپه پیزدلی	گوشه شمال شرق دره سولدوز در جنوب دریاچه ارومیه در ۶ کیلومتری حسنلو	دکتر دایسون	مقایسه یا حسنلو و عبید VIII 3510-3586-3688 ق.م	سفال دست ساز-خمیر خشن و شاموت گیاهی قرمز،نخودی،سبز
تپه دالما	جنوب غرب دریاچه ارومیه در حدود ۵کیلومتری غرب تپه حسنلو	چارلز برنی- کایلر یانگ	۵۰۰۰ ق.م تا ۴۰۰۰ ق.م	سفال منقوش با تزئینات افزوده-سفال ساده-سفال با لعاب گلی غلیظ
تپه حاجی فیروز	در بخش شرقی دریاچه سولدوز در ۲کیلومتر حسنلو	چارلز برنی،کایلر یانگ،رابرت دایسون و مری ویت
تپه علی کش	موسیان و دهلران عیلام	هول و فلاندی	۹۰۰۰ ق.م
تپه سبز	ناحیه دهلران در ۱۶ کیلومتری تپه علی کش واقع شده در موسیان	هول و فلاندی	۹۰۰۰ ق.م
تپه موسیان	ناحیه دهلران در یک کیلومتری غربی رودخانه دوایریچ در فاصله ۵/۲ کیلومتری شرق تپه علی کش	گوتیرو لامپر فرانسوی

 

نام سایت	مکان سایت	حفار	گاهنگاری	ملاحظات
تپه اشرف آباد	ناحیه دهلران در ۵/۱ کیلومتری شمال غرب تپه سبز و رودخانه مهمه	هیئت هول فلاندی
تپه سفید	ناحیه دهلران			سفال های خزینه
تپه چغاسفید	در ناحیه دهلران			آثار قابل مقایسه با تپه سبز و مهمه
تپه خزینه	در ناحیه دهلران یک کیلوتری رودخانه دوایریچ در منطقه دهلران است	گوتیر- لامپر
تپه فروخ آباد	در ناحیه دهلران در کنار رودخانه مهمه	گوتیر- لامپر		سفال خزینه-مهمه-بیات
تپه جعفرآباد	در ۷ کیلومتری شوش در کنار رودخانه شائور و جاده اندیمشک و اهواز است	رولاندو مکنوم و لوبوتون و دلفوس	تمدنهای ماقبل عیلامی-شوش و تمدن سوزیانا
تپه جوی	در شمال تپه جعفرآباد در سمت راست جاده اندیمشک-اهواز-خوزستان	لوبرتون	تمدنهای ماقبل عیلامی-شوش و تمدن سوزیانان
تپه بندپال	در ناحیه خوزستان در سمت چپ جاده اندیمشک-اهواز	لوبرتون	تمدنهای ماقبل عیلامی-شوش و تمدن سوزیانان
تپه بوهلان	ناحیه خوزستان	لوبرتون	تمدنهای ماقبل عیلام-شوش و تمدن سوزیانان
شوش	ناحیه خوزستان	گیرشمن	عیلام و هخامنشی

 

نام سایت	مکان سایت	حفار	گاهنگاری
تپه چغانبوت	ناحیه خوزستان در ۶کیلوتری غرب چغامیش	هلن کنتور
تپه چغامیش	در ناحیه دزفول خوزستان	دلوگاز-کنتور	هزاره ۳تا۵ق.م تمدن سوزیانا
تپه تولایی	در ناحیه خوزستان در ۱۵کیلومتری اندیمشک در حوزه رودخانه دز	هول و رایت	ساسانیان
تپه تل	جنوب اهواز	مک کان	از هزاره ۵ ق.م تا ۱۰هجری
تپه آسیاب و سراب	کرمانشاه	رابرت بریدوود –دانشگاه شیکاگو	تپه آسیاب هزاره ۸ ق.م سراب ۷و۶ ق.م
تپه سیابید	کرمانشاه	بریدوود	هزاره ۷و۸ ق.م
تپه مودیان	کرمانشاه	بریدوود	هزاره ۷و۸ ق.م
تپه عبدالحسین	در توابع شهرستان نهاوند	پولار	هزاره ۵تا۷ ق.م
تپه گنج دره	کرمانشاه	فلیپ اسمیت	هزاره ۸ق.م دانشگاه مونترا

 

 

نام سایت	مکان سایت	حفار	گاهنگاری	ملاحظات
تپه گوران	کرمانشاه دره حاصلخیز هلیلان	پدر مورتن من دانمارکی	۶۵۰۰ ق.م تا ۵۵۰۰ ق.م	دارای ۲دوره نوسنگی بی سفال و با سفال است
تپه سه گابی	کرمانشاه در ناحیه کنگاور	لوین	هزاره ۵ ق.م تا دوره ماد
تپه گیان	نهاوند-همدان	کنتور و گیرشمن	هزاره ۵ تا اول ق.م
تپه حاجی فیروز	در بخش شرقی دره سولدوز در آذربایجان غربی	چارلز برنی، کایلر یانگ،دایسون، مری ویت
دالما تپه	جنوب غربی دریاچه ارومیه	چارلز برنی_کایلر یانگ	۵۰۰۰ تا ۴۰۰۰ ق.م
پیزدلی تپه	در شمال شرق دره سولدوز در جنوب ارومیه در ۶ کیلومتری حسنلو	دکتر دایسون	قابل مقایسه با حسنلو ۸
غار کمربند	بهشر و ساری	کون کالتون	پارینه سنگی میان سنگی تا عصر آهن
غار هوتو	مازندران	کالتون کون	میان سنگی تا عصر آهن
تپه زاغه		دکتر ملک

 

نام سایت	مکان سایت	حفار	گاهنگاری
بندر و شهر تاریخی سیراف	بندر طاهری بوشهر	وایت هرس	ساسانی- اوایل اسلامی
مسجد جامع	اصفهان	گالریری شراتو	اسلامی
محوطه باستانی شهداد	حاشیه کویر لوت	علی حاکمی	هزاره ۴ تا ۳ق.م
هفت تپه	شوش-خوزستان	نگهبان	هزاره ۲ق.م عیلامی
معبد آناهیتا	کنگاور	کامبخش فرد	اشکانی- ساسانی و اسلامی
محوطه باستانی جوین.کلورز	رودبار	علی حاکمی	اواخر هزاره دوم تا اوایل هزاره اول ق.م –عصر آهن
گورستان باستانی گرمی	گرمی-اردبیل	کامبخش فرد	اشکانی
غارهای باستانی جوی-سردشت		سولکی

 

نام سایت	مکان سایت	حفار	گاهنگاری
تخت سلیمان	تکاب-آذربایجان غربی	راستن نومن	هزاره اول ق.م هخامنش-ساسانی-اسلامی
چغازنبیل	خوزستان	گیرشمن	عیلامی-هزاره دوم ق.م
حسنلو	نقده-آذربایجان غربی	دایسون	عصر مفرغ-عصر آهن
صفه مادر سلیمان	پاسارگاد	استروناخ	هخامنش
محوطه های باستانی گرمابک تماجان	کلاردشت-مرزن	حبیب ا… صمدی	عصر آهن اوایل هزاره اول ق.م
چراغعلی تپه (مارلیک)	رودبار-گیلان	نگهبان	عصر آهن-اواخر هزاره دوم تا اوایل هزاره اول ق.م
تپه جلیان	فسا-فارس	فریدون توللی	هزاره ۴ تا۳ ق.م
تپه حصار	دامغان-سمنان	دایسون	لایه Iµc اواخر هزاره ۳تا۲ ق.م
شهر سوخته	زابل-سیستان	موسسه ایتالیاییISMEO	هزاره ۳ ق.م
تپه دینخواه	اشنویر	دایسون	عصر مفرغ قدیم تا عصر آهن
تپه نوشی جان	همدان	استروناخ	ماد
گورستانهای ورکبود،کله منار،بین سردمر	عیلام		عصر مفرغ
قومس	دامغان	استروناخ، هاتمن	پارت
محوطه باستانی تپه	مسجدسلیمان	گیرشمن	هخامنشی
تپه باباجان	نورآباد-لرستان	گوف	هزاره اول ق.م
نقاط تاریخی و باستانی بیستون	بیستون	لوشای	هخامنشی-ساسانی
محوطه بمپور	سیستان	دوگاردی	هزاره ۳ ق.م

 

نام سایت	مکان سایت	حفار	گاهنگاری	ملاحظات
موشه لان تپه	ساوجبلاغ	حاکمی
تپه بادلکین	تهران	برتون براون	سفال مشابه قره تپه
تپه پونیک	دشت ورامین	ملک-کوثری	مشابه با چشمه علی
تپه شغالی	پیشوا ورامین	تهرانی مقدم	مشابه با چشمه علی و سیلک II،III .حصار I
قره تپه	شهریار	لبرتون براون	چشمه علی
تپه مهران آباد	تهران	نگهبان-یانگ		سفال پک نوسنگی در این تپه در فلات مرکزی وجود ندارد.
تپه نودیان	شرق شاهرود	حسن رضوانی		سفال مشابه با چشمه علی
شیخ تپه دلازیان	۸کیلومتری سمنان			سفال مشابه با چشمه علی
تپه شیرآشیان	سمنان	اشمیت		سفال مشابه با چشمه علی
قومس	۲۴کیلومتری دامغان	دایسون		سفال مشابه با سنگ چخماق و چشمه علی
تورنگ تپه	گرگان-گلستان	وولیسن	هزاره ۳ تا ۵ ق.م موزه فیلادلفیا
یاریم تپه	دشت گرگان-گلستان	دیوید استروناخ	نیمه دوم هزاره دوم ق.قم	سفال های آن شبیه با سفال سیلک II
تپه آنو	ترکمنستان	کوموروف و رالف پامپلی روسی

 

نام سایت	مکان سایت	حفار	گاهنگاری
تپه سیلک	کاشان- اصفهان	گیرشمن	هزاره ۴ تا ۵ ق.م
تپه سنگ چخماق	شمال شاهرود در حوالی بسطام	پروفسور مسودا ژاپنی، ۲ فصل	نوسنگی بدون سفال ۷۸۰۰ ق.م
تپه چشمه علی	ری-تهران	اشمیت	هزاره ۴ تا۳ ق.م
تپه سیاه بوم اریسمان	نطنز	دکتر ملک	همزمان سیلک III
تپه کله دشت	تهران	ملکی
تپه مسره	نزدیک ساوه	گیرشمن و هرتسفلد
تپه قلعه دختر	سر راه قم انارک	واندنبرگ	مشابه سفال های دوره دوم III.II
قمرود	در حوالی قم	آقای کابلی	هزاره ۶ ق.م
تپه محمدآباد	۵۰کیلومتری تهران	هنری فرانکفورت خانم ملکی	مشابه با چشمه علی
تپه چشمه بلبل	۲۵ کیلومتری	نگهبان
تپه محمودیه	۷۰ کیلومتری دشت قزوین راه کرج-قزوین	مشخص نیست	تعداد سفال مشابه با سیلک III
تپه ازبکی	استان مرکزی	آقای یحیی کوثری
تپه سرخاب	ساوجبلاغ	خانم ملکی	مشابه سفال اسماعیل آباد
تپه گنج تپه و سیاه تپه	تهران-قزوین	آقای حاکمی	سفال قرمز مشابه با اسماعیل آباد

 

نام سایت	مکان سایت	حفار	گاهنگاری
تپه جیتون	ترکمنستان- شمال شرق عشق آباد	مشخص نیست	۵۰۵۰ ق.م
آق تپه	شمال شرق گنید کاووس	مشخص نیست
تپه شورابه	در راه کاشان به اصفهان	مشخص نیست
تپه یان	ساوجبلاغ
تل ابلیس	بردسیر کرمان	کالدول	هزاره ۵ تا اواخر هزاره ۲ ق.م
تپه یحیی	دره صرغان-کرمان	کادلوفسکی	عصر نوسنگی هزاره ۵ ق.م عیلام مقدم و تاریخی
تل باکون A	مرودشت فارس	هرتسفلد	هزاره ۵ تا۴ ق.م
تل باکون B.A	مرودشت فارس	هرتسفلد	هزاره ۵ تا۴ ق.م
تپه موشکی	مرودشت فارس	واندنبرگ	هزاره ۵ تا دوم ق.م
تپه جدی	مرودشت فارس	واندنبرگ	هزاره ۵ تا دوم ق.م
تپه کفتری	مرودشت فارس	واندنبرگ	هزاره ۵ تا دوم ق.م
تپه جوشغا	مرودشت فارس	واندنبرگ	هزاره ۵ تا دوم ق.م
تپه تیموران	مرودشت فارس	واندنبرگ	هزاره ۵ تا دوم ق.م
تپه گپ	جنوب شرق تخت جمشید	آقای توشیهیکو سونو
تل نخودی	در پاسارگاد	علی سامی	سفال مشابه با تل باکون

 

نام سایت	مکان سایت	حفار	گاهنگاری
بیشابور	کازرون-فارس	گیرشمن	ساسانی اسلامی
شاه تپه	گرگان-گلستان	آدن	هزاره ۵ تا ۲ ق.م
تپه حصار	دامغان-سمنان	هرتسفلد و اشمیت	هزاره ۵ تا ۲ ق.م
تخت جمشید-پاسارگاد-نقش رستم	فارس	اشمیت	هخامنشی-ساسانی
تخت جمشید-پاسارگاد-نقش رستم	مرودشت-فارس	هرتسفلد-اشمیت	هخامنشی-ساسانی
گوی تپه	شرق ارومیه	براون	هزاره ۳تا ۱ ق.م
تخت ابونصر	شیراز فارس	آپتن- ویکلسون	ساسانی
استخر	مرودشت	اشمیت	هخامنشی-ساسانی-اسلامی
تپه دویسیه	دشت شوش- خوزستان	اشمیت	تمدن های ماقبل عیلامی
خرابه های شهر قدیم	نیشابور-خراسان	آپتن- ویلکسون هاورز	قرن ۳ تا ۷ هجری
خرابه های ری قدیم	ری	اشمیت	قرن اول تا ۷ هجری
دهانه غلامان	زابل-سیستان	توچی شراتو	هخامنشی
قلعه کوتی	مرودشت	اِ گامی	هزاره اول ق.م عصر آهن
حسن محله		فوکائی

 

محوطه باستانی بندیان در شهرستان درگز در استان خراسان رضوی ایران قرار دارد و شامل بزرگ‌ترین گچ‌بری یافت شده از دوران ساسانی است . این محوطه در سال ۱۳۶۹ در اثر کارهای تسطیح اراضی کشاورزی کشف شد و از سال ۱۳۷۳ تاکنون در دست حفاری و بررسی باستان‌شناسی است . کارهای باستان‌شناسی در منطقه در حال حاضر شامل بررسی معماری معبد ساسانی که در فصل‌های پیشین حفاری شده است. تپه دیگری در دست حفاری است.

یاریم تپه در جوار آن هنوز مورد کاوش قرار نگرفته است. این محوطه باستانی مساحتی حدود هزار متر مربع را در بر می گیرد . اهمیت گچ‌بری‌های بندیان نه به طولانی بودن، بلکه به محتوای آن است. این گچ بری ها بیش از ۱۰۰ متر مربع وسعت دارند و بخش مهمی از تاریخ دوره بهرام گور را به تصویر کشیده‌اند . «مهدی رهبر»، باستان‌شناس و سرپرست کاوش‌های بندیان درگز درباره ویژگی این گچ بری‌ها می‌گوید: «گچ بری‌های داخل تالار آتشکده، پادشاهی بهرام گور و غلبه وی بر پادشاه هپتالی‌ها، قوم مهاجم شمال خراسان، را به تصویر کشیده‌اند. گچ بری‌های بجا مانده از دوره ساسانی، عموما جنبه تزیینی یا تک چهره دارند. در حالی که آثار نقش شده بر دیوار آتشکده بندیان، ورق‌هایی از تاریخ این دوره به شمار می روند . مجموعه آثار بندیان درگز، علاوه بر آتشکده، کارگاه صنعتی، سازه‌ای وسیع با کاربری احتمالی مذهبی و حکومتی و برج خاموشی به عنوان راهنمای مسافرین را نیز شامل می شود .

در مسیر راه جاده سرخه دیزج به گیلوان ( در طارم علیا ) روستای تشویر قرار دارد . در سمت چپ جاده با فاصله ۵۰ متری بقایای پایه های دو بنا دیده می شود و اطراف آن گورستان قرار گرفته است . پلان یکی از آنها به صورت چهار ضلعی و دیگری به صورت هشت ضلعی می باشد . مصالح بکار رفته در بنا عبارتست از سنگ و گچ و ساروج . عده ای از محققین کلمه تشویر را به معنای جایگاه آتش معرفی کرده و وجود این دو بنا را از دوران قبل از ورود اسلام به این منطقه و زمان ساسانیان ذکر می کنند . از این دو بنا نیز فقط چهار جرزهای آن باقی مانده است . این اثر در فهرست آثار ملی کشور به شماره ۵۳/۷/۱/۹۸۳ به ثبت رسیده است.

در شمال خاوری تپه ی سراب در ۳۰۰ متری ازراه کنونی بازماند های آتشکده یی دیده میشود به اندازه های ۴٫۷۷ در ۵٫۹۵ متر از قـلوه سنگ ولابندودیواری به پهـنای ۰٫۶ متر .در دوبر خاور .شمال بخشی از گنبد آتشکده به چشم میخورد .ورودی تشکده با تاقی گهـواره یی به پهـنای ۰٫۶ وبلندی ۱ متر است .بلندی کنونی آتشگه ۲٫۵ متر است .

این نهـر درروستای نوشیروان است وعـبارت است از بازمانده ی سنگ چین رود . این نهـر ۳۶ کـیلومتر است واز روستای پیران در شمال نوشیروان سرچشمه داردو با گذر از نوشیروان به سوی دره ی سرخ ( دله شیر) میرود ودر میان قـوپی پایان میگیرد وآثاری از این سنگ چینی ساسانی در جاهایی به چشم میخورد. ودر شمال روستای نوشیروان در۱۵۰ متری نهـر برروی تپه یی برجی به اندازه های ۲۵ در ۲۵ متر دیده میشود ودیواری ۱٫۱ متری دارد .

درگورستان کویک میل صفی است . ازروستای نوشیروان به موازات نهتر ولاش راهی است که با گذر از ده مویک حسن به کویک میل صفی رسیده وبه سبب بودن گور صفی نیای بزرگ اهالی این روستا این آتشکده هـم دوام آورده است.این آتشکده ۵ در ۵٫۱۵ متر است ودر بلندی ۱٫۶ آن چهار لچکی ست که برآن گنبدی زده شود .ورودی این آتشکده تاقی گهـواره یی دارد با پهـنای ۰٫۸۵ وبلندی ۱٫۲۳ متر .

در روستای کویک مجید در ۱ کـیلومتری میل صفی است .پس از کویک مجید ، کویک شمشیره است ونرسیده بروستای حواس گلپری دردامنه ی کوه چشمه ی کانی امجیرکه هـست و۵۰ متر بالاترظاز آن مهـسنگی بدرازی ۱۰٫۸ در پهـنای ۴٫۷ وبلندی ۶٫۲ متر است .درروی این مهـسنگ گودالی به پهـنای ۰٫۹۵ در ۱٫۵۵ کنده شده است .بالای آن اریب کنده شده که نشان میدهـد آتشگاه بوده است .

اس ام اس و پیام تبریک روز ولنتاین، متن های زیبا تبریک ولنتاین به همسر و دوست

دانلود رایگان مجموعه کارت ویزیت لایه باز فوق العاده زیبا / بیش از 2000 کارت ویزیت رنگارنگ و حرفه ای

مقایسه ی روز /  گران‌ترین و ارزان‌ترین خودرو‌های بازار ایران کدامند؟ با عکس

سرگرمی قشنگ اینکه اگه زنای سلبریتی‌، مرد بودن چه شکلی می‌شدند؟خخخ

تست شخصیت شناسی جدید و واقعی ؛ کدوم حیوان را زودتر می‌بینی؟؟

چطوری یک پست وایرال با کیفیت در اینستاگرام بنویسیم؟

علی ضیا و حقیقت هایی که به کام مسئولین تلخ بوده است!!