اطلاعات عمومی

شهادت در خردسالی

-         برخی می پندارند که حضرت محسن بن علی علیهماالسّلام در خردسالی درگذشته است:

1. محسن در کودکی وفات کرد (عبدالعزیز نُعمانی: مقاله­ی «فاطمه زهرا از ولادت تا افسانه شهادت»، مندرج در فصلنامه ندای اسلام، شماره3، ص64).
2. وَ أنَّهُ تُوَفِّیَ صَغیرًا: او در خردسالی از دنیا رفت (طبری: تاریخ الأمم و الملوک، ج5، ص153؛ ابن اثیر: الکامل في التّاریخ، ج3، ص397).
3. ... ماتَ صَغیرًا: در کودکی از دنیا رفت (ابن حَجَر عَسقَلانی: الإصابة، ج4، ص471).
4. ... ماتَ طِفْلًا: در طفولیّت درگذشت (ابن قُدامة: التّبیین، ص133).
5. ... ماتَ طفْلًا: در طفولیّت از دنیا رفت (سبط بن جوزی: تذکرة الخواصّ، ص193).

وجود نداشتن فرزندی به نام محسن

-         برخی می پندارند که شخصی به نام محسن به علی در اصل وجود خارجی نداشته است:

1. وَ هُوَ الَّذي تَزْعَمُ الشّیعَةُ أنَّها أسْقَطَتْهُ مِنْ ضَربَۀِ عُمَر و کَثیرٌ مِنْ أهْلِ الآثارِ لایَعْرِفُونَ مُحْسِنًا: وی[محسن بن علی] همان است که شیعه باور دارد، فاطمه وی را بر اثر ضربه عمر سقط کرد، با آن که اکثر وقایع نگاران محسن را نمی­شناسند (مَقدِسی: البدء و التّاریخ، ج5، ص20).

البته مقدسی در صفحه 75 همین کتاب می­نویسد:

1. فَأمّا مُحْسِنُ بنُ عَلیٍّ فَإنَّهُ هَلَکَ صَغیرًا: امّا محسن فرزند علی در کودکی هلاک شد.

شهادت حضرت محسن بن علی علیهماالسلام در نوزادی

-         برخی می پندارند که محسن بن علیّ علیه­السّلام در نوزادی درگذشته است:

1. ... فَماتَ رَضیعًا: در شیرخوارگی درگذشت (بَدَخشانی: نزل الأبرار، ص134).

شهادت حضرت محسن بن علی علیهماالسّلام بلافاصله بعد از تولّد

-         برخی می پندارند که محسن بن علیّ علیهما­السّلام بلافاصله پس از تولّد درگذشته است:

1. ... ماتَ صَغیرًا جِدًّا إثْرَ وِلادَتِهِ: در آغاز کودکی بلافاصله پس از تولّدش از دنیا رفت (ابن حزم اندلسی: جمهرة أنساب العرب، ص37).

شهادت حضرت محسن بن علی علیهماالسّلام بر اثر سقط بدون بیان دلیل آن

-         برخی نیز بر این عقیده­ اند که محسن بن علیّ علیهماالسّلام سقط گردیده است:

1. ... و أنَّهُ کانَ سِقْطًا: که وی، بچه­ای سقط شده بود (ابن صبّاغ مالکی: الفصول المهمّة، ص126).
2. ... و المُحْسِنُ کانَ سِقْطًا: و محسن، کودکی سقط شده بود (صَفّوری شافعی: نزهة المجالس، ج2، ص184 و ص194).
3. وَ في رِوایَةٍ: أنَّ فاطِمَةَ أسْقَطَت بَعْدَ رَسولِ اللهِ ذَکَرًا سَمّاهُ النَّبِیُّ – وَ هُوَ حَمِلَ- مُحْسِنًا: و در روایتی نقل شده است: فاطمه پس از رحلت رسول خدا، فرزند پسری را سقط نمود که پیامبر وی را – در حالی که جنین بود- محسن نام گذاری کرده بود (ابن بَطریق: عمدة عیون، ص74).

البته جمعی دیگر از نویسندگان اهل سنّت نیز تصریح کرده اند که حضرت محسن علیه­السّلام سقط گردید؛ البته بدون آنکه به چگونگی آن اشاره ای کنند:

1. محمّد طلحه شافعی؛ مطالب السّؤول: ص63(فصل یازدهم)
2. حافظ جمال الدّین مزّی؛ تهذیب الکمال: ج20، ص479
3. حسنی فاسیّ مکّی؛ العِقدُ الثَّمین: ج6، ص203
4. ابراهیم طرابلسی حنفیّ؛ مأساة الزّهراء: ج2، ص131 به نقل از اولاد الإمام علیّ: ص46
5. محمّد صبّان؛ اسعاف الرّاغبین: ص93 (حاشیه­ی نور الأبصار)
6. عدوی حَمزاوی؛ مشارق الأنوار: ص133
7. محمّد بن یوسف بلخی شافعی؛ المناقب الثّلاثة للفارِس الکرّار: ص120(چاپ مصر)

سؤالی که ممکن است در اذهان تداعی گردد این است که: چرا در مورد بودن یا نبودن هیچ کدام از فرزندان امیرالمؤمنین علیه­السّلام و فاطمه زهرا علیها­السّلام اختلافی وجود ندارد و فقط در مورد محسن بن علیّ علیهما­السّلام تا این حدّ زیاد به تناقضات کلامی و تاریخی و روایی در کتب متعدّد اهل سنّت برمی خوریم؟ آیا علّتی در دل این قضیه نهفته است که کسانی سعی داشته باشند با به چالش کشیدن ذهن شفّاف و مکدّر کردن وضعیت وجودی و سرنوشت چنین فرزندی موضوع بحث را دچار نقیضه های فراوان نموده و از این رهگذر، به هدفی دست پیدا کنند؟

نویسنده: مجید لشکری