اطلاعات عمومی

دوره ملوانی برای این تیم 15 نفره حدود 150 هزار تومان هزینه داشته اما کلاس‌های خصوصی هم این آموزش‌ها را می‌دهند که هزینه‌اش حدود 900 هزار تومان است.

به گزارش رجانیوز به نقل از برنا،  در روزهای اخیر خبری مبنی بر گذراندن دوره‌های ملوانی توسط بانوان به گوش ‌رسید. دوره ملوانی عمومی که 15 زن موفق شدند آن را به پایان برسانند.

تصور این که زنان به عنوان ملوان در کشتی مشغول به کار شوند آن قدر جالب است که بر آن شدیم درباره چند و چون دوره سراغ یکی از این ملوانان خانم برویم.

"منیژه عرفان منش" یکی از این دخترانی است که موفق شده دوره ملوانی را با موفقیت به پایان برساند. او متولد سال 66 است و در مقطع کارشناسی‌ارشد رشته بیولوژی دریا، گرایش آلودگی درس می‌خواند.
 
به طور اتفاقی با این رشته آشنا شده است و خودش می‌گوید: اوایل که تازه در این رشته پذیرفته شده بودم، زیاد با آن آشنایی نداشتم، چون رشته جدیدی بود و تا قبل از دوره ما، فقط در مقطع دکترا تدریس می‌شد.
 
بعد از قبولی کم کم علاقه پیدا کردم و حالا دوست دارم در زمینه آلودگی دریا مفید باشم چون سازمان محیط زیست بخشی برای دریا دارد اما کارشناسانی که متخصص دریا باشند وجود ندارد و اکثرا محیط زیست خوانده‌اند. دوست دارم شرایطی باشد که در این زمینه کار تحقیقاتی انجام دهم.

دوره ملوانی برای این تیم 15 نفره حدود 150 هزار تومان هزینه داشته است. اما کلاس‌هایی هم به صورت خصوصی این آموزش‌ها را  می‌دهند که البته هزینه بالاتر و حدود 900 هزار تومان دارد.

گذراندن این دوره برای تفریح نیست و کسی باید این دوره را بگذراند که به دردش بخورد! این را منیژه عرفان منش می‌گوید و داستان آشنایی‌اش با دوره ملوانی را این‌طور تعریف می‌کند: یکی از همکلاسی‌هایمان که اهل جنوب است و در سازمان بنادر و کشتیرانی خرمشهر در قسمت ایمنی کار می‌کند. ایشان پیشنهاد این دوره را دادند چون ما برای کارهای تحقیقاتی نیاز داریم که از آب‌ها نمونه‌برداری کنیم و سوار شدن به کشتی و گرفتن مجوز مراحل سختی دارد.

با گذراندن دوره ملوانی عمومی، بچه‌ها با اصول کلی دریا و ایمنی آن آشنا می‌شوند و جلو بسیاری از حوادث گرفته می‌شود، ضمن این که داشتن این مدرک بچه‌ها را از گرفتن مجوز برای سوار شدن به کشتی بی‌نیاز می‌کند.

15 نفر بودیم که در اولین دوره شرکت کردیم. 13 نفر از دانشگاه علوم و تحقیقات و سه نفر از دانشگاه‌های دیگر. دوره ملوانی عمومی برای گروه ما به صورت دوره فشرده 11 روزه برگزار شد و از 8 صبح تا 5 بعدازظهر کلاس داشتیم.

در طول دوره آموزش‌های متنوعی دیدیم آموزش‌های علمی اطفاء حریق، و از نحوه نجات بعد از غرق شدن کشتی گرفته تا آشنایی با انواع کشتی‌ها، انواع بار و نحوه بارگیری، رتبه‌های داخل کشتی، گِره‌های ملوانی و گشت با یدک‌کش‌ها!

یک بار هم در کابین ناخدا رفتیم و با رادارها و تجهیزات داخل کابین آشنا شدیم.
نقشه خوانی هم یاد گرفتیم و آن زمان بود که فهمیدم نقشه‌خوانی جز کارهای مهم و سخت ملوانان است.

در دوره ملوانی خبری از کشتی‌های بادبانی نیست و عرفان‌منش می‌گوید: کشتی‌های بادبانی امروزه فقط به عنوان کشتی‌های تفریحی استفاده می‌شوند. ما بیشتر با کشتی‌های صنعتی و یدک‌کش‌ها کار می‌کردیم.

این تیم 15 نفره اولین گروه زنان ملوان خاورمیانه است اما در بندر نیروها کادری زن وجود دارند. با این وجود عرفان‌منش درباره دوره می گوید: برخی کارها خیلی مردانه بود. خیلی‌ها می‌گفتند محیط بندر مردانه است. ضمن این که در ایران امکان کار خانم‌ها به عنوان ملوان در کشتی وجود ندارد. ملوانان برخی کارهای معمولی و روتین مثل رنگ کردن کشتی و تمیز کردن عرشه را انجام می‌دهند و اگر قرار باشد زنان در کشتی کار کنند، معمولا این کارها را انجام نمی‌دهند.

کارکنان کشتی در سفرهای طولانی می‌توانند خانواده و همسرشان را همراه ببرند. در حالی که خیلی از زنانی که همسرشان در کشتی کار می‌کنند با اصول اولیه دریانوردی آشنایی ندارند. این ملوان جوان در این باره می‌گوید: اگر زنان این دوره را بگذرانند از نظر ایمنی خیلی به آنها کمک می‌کند. گروه ما سدشکنی کردند و راه برای باقی خانم‌ها باز شد.

به گفته عرفان‌منش قرار است سازمان بنادر و کشتیرانی برای یک کشتی مسافربری مهمان‌پذیر خانم استخدام کند و هر کسی که بخواهد این شغل را داشته باشد، باید این دوره را بگذراند.

گره‌های ملوانی سخت‌ترین و مهم‌ترین کار ملوانان است و آن‌طور که عرفان‌منش می‌گوید بیش از سی مدل گره وجود دارد که هر کدام کاربرد خاص خودش را دارد. با این حال تنها دوازده گره در این دوره به خانم‌ها آموزش داده شده است و این ملوان جوان دراین باره می‌گوید: برخی از گره‌ها باید با طناب های قطور انجام می‌شد که ما انجام ندادیم و فقط 12 مدل اصلی را یاد گرفتیم. گره‌هایی که کاربردهای کلی‌تری داشتند. مثل گره برای بستن کشتی وقتی در اسکله پهلو می‌گیرد و یا گره‌ای که هنگام غرق شدن کشتی برای جمع کردن افراد را یک جا گره استفاده می‌شود و طوری گره زده می‌شود که تحت هیچ شرایطی باز نشود. گره‌ای هم برای حلقه‌های نجات که به پهلوی کشتی متصل می‌شود، استفاده می‌شود که به ما آموزش داده شد و باید به گونه‌ای گره می‌زدیم که در عین حال که محکم است، به راحتی باز شود.

کار با دریا سخت است. دوره ملوانی عمومی برای رسیدن به پایین‌ترین مقام کشتی است که کارهای سختی انجام می‌دهد.

قبلا در مورد دریا اطلاعات تئوری داشتیم اما حالا فهمیدم کار با دریا خیلی سخت و پرخطر است. دریا اصلا مهربان نیست و بعضی وقت‌ها که دریا خیلی آرام به نظر می‌رسد حتی برای کسانی که عمرشان را در دریا گذراندند، می‌تواند خطرساز باشد و ممکن است به راحتی جانشان را از دست بدهند. اتفاقی که برای یک شناور افتاد...