اطلاعات عمومی

1 – علت دخالت دولت در تنظيم روابط زن و شوهر چيست ؟

دخالت دولت در تنظيم روابط زن و شوهر بواسطه جنبه اجتماعي نهاد خانواده است . زيرا ازدواج تنها به زن و شوهر محدود نمي شود بلکه فرزندان ناشي از ازدواج را نيز در بر مي گيرد و چون خانواده هسته مرکزي اجتماع و پايه آن است وجود خانواده هاي مستحکم و با ايمان سبب استحکام جامعه و برقراري نظم و امنيت در اجتماع خواهد شد . از اين رو به سبب اهميت نهاد خانواده ، قانون گذار در تنظيم روابط زن و شوهر مداخله کرده و نظم آن را خود به عهده گرفته است .

2 – جنبه هاي عقد ازدواج را نام ببريد ؟

ازدواج داراي دو جنبه مالي و غير مالي است .

3 – جنبه مالي ازدواج را توضيح دهيد ؟

نفقه و مهريه از جمله امور مالي و همکاري زن و شوهر در تحکيم مباني خانواده است . در روابط مالي زن و شوهر ، شوهر مکلف است که مهريه همسر خود را بپردازد و زن مي تواند مهريه خود را مطالبه کند . شوهر موظف است مخارج زندگي همسر و خانواده خود را حدود متعارف و با توجه به وضعيت اجتماعي همسر تامين کند و زن قانونا وظيفه ندارد در تامين مخارج زندگي مسئوليتي بر عهده بگيرد . حتي اگر زن جهيزيه به خانه شوهر ببرد به مالکيت شوهر در نمي آيد و متعلق به خود اوست .

4 – اساس تشکيل خانواده بر چه پايه اي استوار است ؟

اساس تشکيل خانواده بر پايه مودت و علاقه و روابط عاطفي و انساني زن و مرد استوار است .

5 – تکليف زن در مقابل شوهر چيست ؟

تمکين از تکاليف مخصوص زن نسبت به شوهر است . تمکين در لغت به معني تن در دادن است و از نظر حقوقي ، داراي دو معني عام و خاص است . تمکين به معني عام يعني اينکه زن ضمن انجام وظايف خود نسبت به همسر رياست شوهر را در اداره امور مالي و اخلاقي خانواده و تربيت فرزندان بپذيرد و در حدود قانون و به طور متعارف از او اطاعت کند . همچنين زن بايد در رفت و آمدها و معاشرت ها و دوستي ها نظر شوهر را مراعات کند . تمکين به معني خاص مربوط به رابطه زن و شوهر است . انسان در عين حال که يک موجود اجتماعي است يک موجود زيستي نير هست و بدين لحاظ داراي علايق و تمايلات جنسي است که بايد ارضاء شود . قانونگذار زن و شوهر را مکلف به حسن معاشرت کرده است .

6 – ناشزه کيست ؟

در صورتي که زني بدون هيچ دليلي از همسر خود تمکين نکند در اصطلاح حقوقي وي را ناشزه مي نامند . زن ناشزه حق مطالبه نفقه از همسرش را ندارد و مرد مي تواند به دادگاه مراجعه کرده و الزام او را به تمکين بخواهد .

7 – زن و شوهر چه حقوقي و تکاليفي در مقابل يکديگر دارند ؟

1 – حسن معارشرت

2 – سکونت مشترک

3 – معاضدت و همکاري در تحکيم مباني خانواده و تربيت اولاد .

8 – مفهوم حسن معاشرت را توضيح دهيد ؟

هنگاميکه زن و مردي ازدواج مي کنند در حقيقت پيمان مي بندند که در غم و شادي ، سلامتي و بيماري شريک يکديگر و در همه مراحل زندگي ، غمخوار و پشتيبان هم باشند . درست است که زن و مردي که ازدواج مي کنند داراي دو فرهنگ  و دو شخصيت متفاوت هستند و ممکن است در بسياري از موارد با يکديگر اختلاف نظر و سليقه داشته باشند ليکن با کمي گذشت که لازمه زندگي خانوادگي است مي توانند اختلاف نظرها را کنار گذاشته و با هم هم عقيده شوند . تعادل در زندگي مشترک هنگامي به وجود مي آيد که روابط دو سويه زن و شوهر بر پايه هاي عاطفي ، عقلايي و اخلاقي استوار باشد .

9 – مفهوم سکونت مشترک را توضيح دهيد ؟

هدف از ازدواج و تشکيل خانواده پاسخ به غريزه و فطرت ايجاد کانوني امن و آرام ، برقراري عشق و مودت و داشتن فرزند ، حفظ عفت و اخلاق حسنه و کمک به رشد و تکامل زن و شوهر است . رسيدن به اين اهداف با جدايي زن  و شوهر امکان پذير نيست ، از نظر قانوني زني که از ايفاي وظيفه زناشويي خود خودداري کند مستحق نفقه نخواهد بود . شوهر مکلف است زنش را در خانه خود بپذيرد و يا مسکني براي او تهيه کند و زن مکلف است در خانه شوهر زندگي کند مگر اينکه در مورد سکونت در مسکن جداگانه با يکديگر توافق کرده باشند .

10 – در صورتي که مرد ترک خانه و خانواده کند ، تکليف زن چيست ؟

در صورتي که مرد ترک خانه کند و خانوداه را رها سازد و حاضر به سکونت مشترک با زن نباشد زن مي تواند درخواست طلاق کند .

11 – براي تحکيم مباني خانواده چه وظيفه اي بر عهده زن و شوهر است ؟

بايد در اداره امور زندگي با يکديگر همکاري کنند و با کمک و همکاري هم ، مسووليت تربيت و نگهداري فرزندان را به عهده بگيرند و زمينه مساعدي براي رشد جسمي و معنوي آنان فراهم آورند . زن و شوهر مکلف هستند در هنگام بيماري و درماندگي و گرفتاري از يکديگر مراقبت کنند و يار و غمخوار هم باشند و طبعا وظيفه اي که زن و شوهر در مقابل يکديگر و فرزندان بر عهده دارند وظيفه اي اخلاقي است .

12 – حقوق و تکاليف شوهر را شرح دهيد ؟

سرپرستي و رياست شوهر بر خانواده :  قانون مدني بر ايجاد کانون خانوادگي گرم و آرامي تاکيد دارد که اساس آن بر سرپرستي و رياست شوهر و پدر ر خانواده استوار باشد . با توجه به اينکه هر اجتماعي بايد يک سرپرست داشته باشد تا کارها را هماهنگ سازد و مشکلات را از پيش پا بردارد و تصميم نهايي را بگيرد ، خانواده هم به عنوان کوچکترين واحد اجتماع ، نياز به سرپرستي دلسوز دارد که براي حفظ منافع و مصالح خانواده تلاش کند و در صورت بروز اختلاف سليقه در مورد مسائل زندگي ، نظر نهايي را بدهد .

13 – آثار ياست شوهر بر خانواده را شرح دهيد ؟

1 – تمکين : نتيجه رياست مرد بر خانواده اين است که در اختلاف سليقه ها زن بايد نظر شوهر را بپذيرد البته مرد نبايد از اختيار خود سوء استفاده کند .

2 – تعيين مسکن خانواده : محل سکونت خانواده را مرد تعيين ميکند و زن تابع اراده اوست . ليکن زن و شوهر مي توانند هنگام عقد يا پس از آن محل سکونت را با توافق يکديگر انتخاب کنند و يا تعيين آن را به زن واگذار کنند .

3 – مخالفت شوهر با شغل زن : شوهر مي تواند زن خود را از کاري که با مصالح خانوادگي يا حيثيت زن يا شوهر سازگاري نداشته باشد منع کند .

4 – ولايت بر فرزندان : نگاهداري و تربيت فرزندان يک  خانواده : وظيفه پدر و مادر است اما تا زمانيکه فرزندان به سن قانوني نرسيده باشند اداره دارايي آنها با پدر است و مادر هيچگونه اختياري در اين مورد ندارد .

5 – نام خانوداگي : از زمانيکه همه مردم داراي شناسنامه شدند ، دختري که ازدواج مي کند مي تواند نام خانوادگي شوهر را به تنهايي يا در کنار نام خانوادگي خود به کار ببرد .

6 – تابعيت : هرگاه زن ايراني بخواهد با مردي خارجي ازدواج کند ، اولا نبايد موانعي را که براي ازدواج بر شمرديم داشته باشد و ثانيا بايد اجازه مخصوصي تحت عنوان « پروانه زناشويي » از وزارت کشور بگيرد .

14 – مهر را تعريف کنيد ؟

مهر يا صداق عبارت از مالي است که به سبب وقوع عقد نکاح شوهر به مالکيت زن در مي آورد يا پرداخت آن را به محض مطالبه زن بر عهده ( ذمه ) خود مي پذيرد . هر چند در عمل مطالبه مهر در دوران ازدواج مرسوم نيست ليکن با توجه به اينکه در قوانين ما ، حقوق و تکاليف زن و شوهر يکسان نيست و طبق قانون اختيار طلاق در دست شوهر است وجود مهريه لازم بوده و به عنوان تضمين بقاي ازدواج براي زن محسوب مي شود .

15 – مشخصات مهر را نام ببريد؟

1 – مهر بايد ارزش مالي داشته و قابل تملک نيز باشد .

2 – مهر بايد معلوم و معين باشد يعني زن و مرد به آن آگاهي داشته باشند .

3 – زن و مرد بايد با توافق يکديگر مقدار مهر را تعيين کنند .

4 – اگر در عقد نکاح شرط شود که در صورت عدم تاديه مهر در مدت معين نکاح باطل خواهد بود نکاح و مهر صحيح ولي شرط باطل است .

5 – به محض وقوع عقد زن مالک مهر مي شود و مي تواند هرگونه تصرفي که بخواهد در آن بنمايد و در صورتي که در قباله ازدواج عبارت « عندالمطالبه » در مواردي که مهر پول يا طلاست قيد شود زن مي تواند هرگاه که بخواهد آن را مطالبه نمايد .

16 – حق حبس را شرح دهيد ؟

به مجرد عقد ، زن مالک مهر ميشود و مي تواند آن را از شوهر مطالبه کند و در صورت امتناع شوهر حتي مي تواند با رجوع به دادگاه به طريق قانوني مهريه خود را طلب کند به عنوان ضمانت اجراي اين حق ، قانون به زن حق داده تا زماني که مهر خود را رديافت نکرده از تمکين خودداري نمايد اين حق به حق حبس معروف است .

17 – شروط « حق حبس » را شرح دهيد ؟

شرط اول : مهر زن بايد حال باشد يعني مدت دار نباشد و به مجرد عقد قابل وصول باشد بنابراين اگر مدت دار باشد حق حبس ندارد .

شرط دوم : در صورتي که زن قبل از دريافت مهر از شوهر تمکين کند ، حق حبس او ساقط مي شود منتهي حق مطالبه مهر او از بين نمي رود .

شرط سوم : فرق نمي کند که شوهر ثروتمند باشد يا نباشد در هر صورت زن حق حبس دارد .

شرط چهارم : در صورتيکه زن از حق حبس خود استفاده کند و از همسرش تا وصول مهر تمکين نکند و از انجام وطايف زناشويي خودداري کند ناشزه محسوب نمي شود و مستحق نفقه نيز هست .

18 – مهر المسمي را تعريف کنيد ؟

مهري است که در سند ازدواج ثبت شده است و مهر بايد ماليت داشته باشد و معلوم و معين باشد و غير عقلايي و غير شرعي هم باشد .

19 – مهر المثل را تعريف کنيد ؟

در صورتيکه زن و شوهري ضمن عقد ميزان و نوع مهر به توافق نرسند و يا مهري معين کنند که فاقد اوصاف شرعي و قانوني باشد ، در صورت انحلال نکاح ، قانون مدني زن را مستحق مهرالمثل مي داند . براي تعيين مهر المثل بايد وضعيت زن از حيث شرافت خانوادگي و ساير صفات از جمله وضعيت فردي و تحصيلات وي نسبت به کساني که از نظر اجتماعي همشان او هستند در نظر گرفته شود .

20 – مهر المتعه را تعريف کنيد ؟

اگر مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر پيش از تعيين مهر و پيش از آميزش ، بخواهد زن خود را طلاق دهد ، زن مستحق مهرالمتعه است براي تعيين مهر المتعه حال مرد از حيث غنا و فقر ملاحظه مي شود .

21 – نفقه چيست ؟

نفقه عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث البيت که به طور متعارف متناسب با وضعيت زن باشد و خادم در صورت عادت زن به داشتن خادم يا احتياج او بواسطه مرض يا نقصان اعضاء .

22 – ميزان نفقه چگونه تعيين مي شود ؟

از نظر قانوني ، نفقه زن متناسب با وضعيت زن تعيين شده و توانايي مالي مرد در نظر گرفته نمي شود هر چند قانون ايران فقط شوهر را عهده دار تامين نيازهاي زندگي مي شناسد . ليکن توجه به تحولات اجتماعي و اقتصادي امروزي حتي نقش زن و مرد در خانواده تغيير کرده است . در اکثر جوامع زن نيز مانند مرد ، در بيرون از خانه و يا در مزرعه و يا در خانه به فعاليت مي پردازد و به زندگي اقتصادي خانواده بين زن و مرد تعادل بيشتري پيدا کرده است .

23 – تکليف شوهر به دادن نفقه زن اختياري است يا قانوني ؟ توضيح دهيد ؟

تکليف شوهر به دادن نفقه زن ، يک تکليف قانوني است بنابراين در صورتيکه شوهر از پرداخت نفقه زن عليرغم داشتن استطاعت مالي خودداري کند ، زن مي تواند از او شکايت کند . در صورتيکه زن با شوهر سازگاري داشته باشد و مرد هم توانايي مالي داشته باشد و مرد هم توانايي مالي داشته باشد ولي نفقه زن را ندهد ، زن مي تواند شکايت کند و دادگاه با توجه به وضعيت زن ميزان نفقه را معين کرده و شوهر را محکوم به پرداخت آن مي کند .

24 – نفقه زن و فرزندان در صورت  ورشکستگي شوهر مقدم بر  طلب کاران است .

25 -  ناشز کيست ؟

شوهري که حق ناشي از نکاح را  که براي زوجه حاصل شده ايفا نکند ناشز گويند . اين حقوق عبارت است از دادن نفقه و کسوه و حسن سلوک .

26 – آيا بردن جهيزيه به خانه شوهر يک وظيفه قانوني است ؟

از نظر حقوقي زن اجباري در تهيه و بردن جهيزيه به خانه شوهر ندارد و شوهر پس از ازدواج مالک جهيزيه نمي شود بلکه به طور متعارف مي تواند از اين وسايل استفاده کند و از منافع آن بهره مند شود .