نویسنده: دیوید ماسی نشریه سایت: WWW.Thecqresearcher.com طبق گزارشات
دفتر آمارگیری آمریکا، در پنجاه سال گذشته، درصد خانوارهای آمریکاییِ
ازدواج کرده، نزول داشته است. هم چنین درصد ازدواج های منجر به طلاق از
حدود 25 درصد به 45 درصد افزایش یافته است. زوج های ازدواج کرده و بچه دار،
تنها 25 درصد همه خانواده های آمریکایی را تشکیل می دهند و انتظار می رود
تعداد آن ها تا سال 2010 میلادی به بیست درصد کاهش یابد. پیش بینی می شود
اکنون بزرگ سالان مجرد، سی درصد خانواده های آمریکایی باشند. با وجود این،
بسیاری از پژوهشگران بر این باورند که بر خلاف روندهای کنونی، ازدواج هرگز
به طور واقعی منسوخ نخواهد شد. (دیوید بلانکن هورن) نماینده یک گروه مدافع
ازدواج می گوید: «تحقیقات نشان می دهد مردان و زنان ازدواج کرده، تندرست
تر، ثروتمندتر و خوش بخت تر از همتایان مجرد یا طلاق گرفته شان هستند.
همچنین در صورت زندگی بچه ها با والدین ازدواج کرده، آنها احتمالاً رفتار
بهتری در مدرسه داشته و کمتر دچار مشکل انضباطی می شوند. مدافعان ازدواج،
به شواهدی مبنی بر برگشت پذیری این نهاد از جمله عدم تغییر نرخ طلاق وحتی
کاهش آن در سال های اخیر اشاره می کنند. آمریکایی ها در مقایسه با اروپای
شمالی، هنوز در ازدواج، متعصب، هستند؛ به عنوان مثال نرخ تولد کودکان
نامشروع در دانمارک، شصت درصد در مقایسه با 34 درصد ایالات متحده است. اما
بسیاری از کارشناسان نگران آن هستند که آمریکا فرجامی همانند اروپا داشته
باشد و زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی و والدین مجرد، نهاد غالب اجتماعی به
جای ازدواج سنتی گردد. آنها یادآور می شوند که طی سال های 1996 تا 2002،
تعداد زوج هایی که بدون ازدواج، باهم زندگی می کردند، از 8/2 میلیون به 3/4
میلیون رسیده است؛ روندی که انتظار می رود در سال های بعد ادامه پیدا کند.
حامیان ازدواج بر این باورند که امکان و ضرورت توقف نرخ فزاینده زندگی
مشترکِ بدون ازدواج رسمی، با برنامه های آموزشی و اقدامات دیگر وجود دارد.
هم چنان که کارشناسان در خصوص سرنوشت یکی از مهم ترین نهادهای اجتماعی
تاریخ بشر بحث می کنند، سؤالاتی در این باره مطرح می گردد:
آیا ازدواج سنتی دارای آینده ای تاریک است؟
به
گزارش دفتر آمارگیری، نیمی از همه ازدواج ها در آمریکا به طلاق منجر می
شوند. ضمن اینکه نرخ ازدواج از 9/9 درصد به ازای هر هزار نفر در سال 1987
به 4/8 درصد به ازای همین تعداد نفر در سال 2001 کاهش یافته است. امروز،
فقط پنجاه درصد خانوارهای آمریکایی در مقایسه با 75 درصد گروه مشابه در چهل
سال پیش، ازدواج کرده اند. در سال 1977 تنها یک میلیون آمریکایی در برابر
پنج میلیون نفر فعلی، بدون ازدواج رسمی زندگی مشترک داشتند. همچنین درصد
بچه ها با خانواده های تک والد، بالغ بر سه برابر چهل سال قبل می شود( از
4/9 درصد در سال 1960 به 5/28 درصد در سال 2002). به نظر برخی از محققان،
گرچه ازدواج سنتی به طور کامل از بین نخواهد رفت، اما دیگر در برنامه ریزی
های اجتماعی فراگیر نخواهد بود. (لورا کیپ نیس) استاد مطالعات رسانه ای
دانشگاه نورث وسترن چنین می گوید: «بخشی از این عدم مطلوبیت، ناشی از فرهنگ
مصرفی است که بر انتخاب، خوش بختی و بالا بردن انتظارات غیر واقعی تأکید
دارد. نیازهای جسمی و عاطفی ما بسیار گسترش یافته اند و همین موضوع، پیدا
کردن فردی را برای ازدواج مشکل می سازد.» اما حامیان ازدواج معتقدند: این
نهاد تا حدّی به دلیل تغییرات مورد اشاره بدبینان، رواج دو باره خواهد
یافت. (ویلیام دااِرتی) سرپرست برنامه ازدواج و خانواده درمانی در دانشگاه
مینه سوتا، می گوید: «همه این پویایی و آزادی به معنای آن است که ما در
توده اجتماعی به شکل روز افزونی غیر شخصی زندگی می کنیم. دلیل بقای ازدواج،
ضرورت آن است؛ ضرورت نیاز ما به وجود کسی که پیوسته و بدون پرسش در
کنارمان باشد.» دیگران استدلال می کنند که بقا و رونق ازدواج به دلیل آن
است که هنوز بهترین شیوه سازماندهی جامعه در سطح فردی به شمار می رود. (تام
مینری) نایب رئیس خط مشی ملی در گروه «گروه تمرکز در خانواده» می گوید:
«مردم، آغاز به درکِ میزان نیازشان به ازدواج کرده اند، و این موضوعی نیست
که فقط دیدگاه مذهبی ها باشد؛ بلکه اجتماعات علمی نیز آن را پذیرفته اند.»
وی معتقد است: علائمی از معکوس شدن روند ازدواج دیده می شود و به عنوان
نمونه به کاهش نرخ سالانه طلاق از پنج در هزار در سال 1982 به چهار در هزار
سال 2002 اشاره می کند. علاوه بر آن، به نظر او، نرخ رشد مادران شاغل
متوقف شده است؛ با توجه به آنکه از سال 1997 نرخ مادران شاغل (72 درصد) ـ
پس از افزایش شگفت انگیز آن در بیست سال گذشته ـ تغییر نکرده است. خوش
بینان بر این باورند که جوانانِ امروز، بیش از مردم بیست یا سی سال گذشته،
ازدواج را جدی می گیرند. همان طور که (دااِرتی) می گوید: «من واقعاً فکر می
کنم نهاد ازدواج در آینده استوارتر می گردد. مردم درباره ازدواج، معقول تر
و جدی تر خواهند شد و اقدامات بیشتری مانند شرکت در کلاس های آموزشی ترتیب
خواهند داد.» او علت این روند را تا اندازه ای خاطرات دردناک نسل گذشته می
داند و می گوید: «بچه های طلاق مشتاقند اشتباهاتی مشابه والدینشان مرتکب
نشوند. حتی بچه هایی که والدینشان باهم زندگی کرده اند، این موضوع را درک
می کنند، زیرا قادر به فهم بحران طلاق در خانواده های دیگر هستند.» (مینری)
با دیدگاه او موافق است: «وقتی به جوانان نگاه می کنید، آنها را محافظه
کارتر و مذهبی تر از والدینشان می بینید؛ درست مثل آن که فرزندان نسل
پیشین، در مقابل سبک زندگی و انتخاب های پدر و مادرشان طغیان کنند.» و سر
انجام، خوش بینان معتقدند: این نهاد به علت برآورده ساختن نیازهای اساسی
انسان تداوم خواهد یافت. بنا به گفته (دااِرتی): «هنوز اشتیاق زیادی برای
روابط پایدار، صمیمانه و عاشقانه وجود دارد و هنوز ازدواج، بهترین شیوه
ایجاد این رابطه محسوب می شود.»
تأثیر ازدواج
از پایان دهه
گذشته، یک وفاق عمومی درباره مزایای عینی ازدواج برای بزرگ سالان و کودکان
شروع به شکل گیری نموده است. در حقیقت اکثر جامعه شناسان اکنون موافقند که
ازدواج خوب، عموماً شرایط زندگی همگان را بهبود می بخشد. نتایج مطالعه ای
که در سال 1990 در مجله «خانواده و ازدواج» منتشر شد، حاکی از آن بود که
افراد مجرد، نرخ مرگ و میر بالاتری از همتایان ازدواج کرده خود داشتند. نرخ
مرگ و میر مردان مجرد 25 درصد و زنان مجرد پنجاه درصد بالاتر بود. طبق این
مطالعه، افراد مجرد، بیشتر در معرض خطر بیماری های وابسته به رفتار، مثل
سرطان ریه و سیروز کبدی هستند. (دااِرتی) می گوید: «داشتن یک شخص نزدیک می
تواند ضامن سلامتی باشد. وجود کسی که فرد را وادار به ادامه رژیم غذایی،
ورزش منظم، مصرف دارو و توجه به سلامت خود کند، سبب انجام رفتارهای صحیح
تری می گردد.» همچنین بنا به مطالعات صورت گرفته، افراد ازدواج کرده
تقریباً دو برابر مجردها و سه برابر بیوه ها و طلاق گرفته ها، احساس خوش
بختی می کنند. کودکانی که در خانواده هایی با حضور هر دو والد بیولوژیکی
بزرگ می شوند، رفتارهای مناسب تری در مقایسه با کودکان خانواده های تک والد
دارند؛ به عنوان مثال احتمال فارغ التحصیلی آنان از دبیرستان بیشتر و
مشکلات انضباطی شان کمتر است. اما برخی از کارشناسان، حداقل بخش هایی از
دیدگاه مزبور را مورد تردید قرار می دهند، با این استدلال که تحقیقات مورد
بحث، تصویری اغراق آمیز از نوید بخشی نهاد ازدواج ترسیم می کند. (استفانی
کونتز) استاد تاریخ یکی از دانشگاه های آمریکا در این باره می گوید: «ضروری
است به خاطر داشته باشیم که وقتی درباره مزایای ازدواج صحبت می کنیم، در
واقع ازدواج رضایت بخش مدّ نظر ماست. زمانی که پژوهشگران، ازدواج را به طور
کلی مطلوب تلقی می کنند، آنها همزمان از ازدواج های موفق و ناموفق،
میانگینی با اریب بالا می گیرند. ازدواج های موفق گرایش به تداوم دارند، در
حالی که تعداد زیادی از ازدواج های ناموفق در شمارش محسوب نمی شوند، زیرا
به طلاق منتهی می گردند. با این حساب، ازدواج های موفق، در آمار بیشتر لحاظ
شده و ازدواج های ناموفق کمتر مورد توجه قرار می گیرند.» همچنین بدبینان
مدعی هستند که ازدواج می تواند مزایای واقعی برای مردان ایجاد کند، اما
ضرورتاً به همان میزان برای زنان مفید نیست. (باربارا ریسمن) استاد جامعه
شناسی دانشگاه کارولینای شمالی معتقد است: «مردان به مراقبت شدن توسط زنان ـ
ابتدا مادران و بعد همسرانشان ـ عادت کرده اند. بنابراین، ازدواج یقیناً
قراردادی مناسب برای آنان محسوب می شود، زیرا بدون وجود همسر، به عنوان
جایگزین مادر، معمولاً به خوبی از عهده خودشان برنمی آیند. اما زنان به
دلایل متفاوتی ازدواج می کنند. در جهانی با درآمد 75 سنت زنان در مقابل یک
دلار مردان، زنان هنوز به دلایل اقتصادی و عملی مجبور به ازدواج هستند.» به
نظر او، سلامت زن ممکن است از حیث جسمی و روحی پس از ازدواج بیشتر باشد،
زیرا در آمد همسرش تضمینی برای بهداشت، غذا و اقامتگاه بهتر خواهد بود.
«بنابراین، بله، شاید، زن رفاه بیشتری داشته باشد، تنها بدان علت که
نابرابری جامعه او را وادار به ازدواج می کند. ما نیاز به پایه گذاری جامعه
ای داریم که زنان به علل مذکور مجبور به ازدواج نباشند.» پژوهشگران مدافع
ازدواج، ایراد (کونتز) بر زیر بنای تحقیق را وارد نمی دانند، زیرا به زعم
آنان، مطالعات مورد بحث، شامل ازدواج های ناموفق و منجر به طلاق نیز می
گردد. برخی دیگر، ادعای منفعت بیشتر مردان از ازدواج را مورد تردید قرار می
دهند. (مَگی کالاگِر) نماینده «موسسه ازدواج و خط مشی ملی» در این مورد می
گوید: «مردان در برخی حوزه ها و زنان در حوزه هایی دیگر، از این پیوند سود
می برند، اما ازدواج روی هم رفته برای هر دو ایشان مزایایی در بر دارد.»
چشم انداز خصوصی سازی ازدواج
کشورهای
ثروتمند در قرن بیستم شاهد تحولات بی نظیری در نحوه ازدواج بودند. در
ایالات متحده، اروپا و جاهای دیگر، روند خروج از تعهدات مربوط به والدین،
جامعه، و دیگر شکل های مسئولیت جمعی با تأکید به انتخاب فردی شکل گرفت.
مردم آزادی عمل بیشتری پیدا کردند که با چه کسی ازدواج کنند و آیا به زندگی
مشترک ادامه دهند یا نه. بسیاری از پژوهشگران، حتی تغییرات بیشتری در دهه
های آتی برای ازدواج پیش بینی می کنند. (بلانکن هورن) می گوید: «مردم
ازدواج را بیش از یک نهاد عمومی به عنوان رابطه ای خصوصی در نظر خواهند
گرفت [و ]خصوصی سازی ازدواج موجب تزلزل آن خواهد شد.» دااِرتی با این ایده
موافق است که ازدواج در حال جابه جایی از گستره عمومی به قلم و خصوصی است،
اما او جنبه مثبتی در این دگرگونی می بینید: «ازدواج های آینده تا حدی
موقعیت برابری را ایجاد خواهند کرد. مردان در هنگام انتخاب همسر، به امکان
درآمدزایی بیش از توانایی های خانه داری توجه خواهند داشت. مردان در جست
وجوی زنی خواهند بود که درآمدی به اندازه خودشان و یا اندکی کمتر داشته
باشد. این موضوع، سطح نوینی از برابری جنسیتی را در ازدواج ایجاد خواهد
نمود.»
با همه اینها،بعضی از محققان، تغییرات بسیار کمی در سبک
ازدواج ـ حداقل برای ایالات متحده ـ پیش بینی می کنند. نظر (ریسمن) چنین
است: «تصور می کنم آن قدر در سده گذشته با رویدادهای بی شماری در زمینه
ازدواج مواجه شده ایم، که در حال ورود به دوره ای از ثبات هستیم. ما می
خواهیم پنجاه سال آینده را صرف جذب تحولات پیشین کنیم.» وی عدم تغییر نرخ
طلاق طی دهه گذشته را گواه کُندشدن معنادار سرعت تغییرات می داند. (کونتز)
دگرگونی زیادی در شیوه های ازدواج نمی بیند، اما آن را ثابت نیز در نظر نمی
گیرد. به ویژه معتقد است: «زوج ها مجبورند به واسطه نتایج برابری جنسیتی
در ازدواج، کار کنند. ما می خواهیم همچنان که جزئیات واقعیات جدید را نظم
می بخشیم، شاهد تلاش بیشتری برای توسعه عادات جدید، انتظارات عاطفی جدید،
برنامه های زمانی جدید و مهارت های نوین مذاکره باشیم.»
پدیدآورنده: مترجم: مریم رفیعی
حوراء :: دی 1383، شماره 9