1 - از سنتها وآداب اسلام پيرامون نوزاد، گفتن اذان واقامه در دوگوش اوست.
پيامبرصلى الله عليه وآله مىفرمايد: "كسى كه خداوند به او فرزندىداد،
بايد در گوش راستش اذان ودر گوش چپش اقامه گويد،كه اين كار او را از شيطان
رجيم محفوظ مىدارد."(393)
2 - پيش از اين مستحب است كام كودك را با خرما بگيرند، چنانكه پيامبرصلى الله عليه وآله با حسن وحسين چنين كرد.(394)
ودر روايت ديگرى، امام باقرعليه السلام مىفرمايد: "كام نوزاد با آبفرات گرفته مىشود، ودر گوش او اقامه مىگويند."(395)
3
- از سنتها وآداب ولادت، همان كارهايى است كه پيامبرصلى الله عليه وآله
بههنگام زاده شدن دو غنچه خود حسن وحسين انجام داد وتفصيل آنرا امام
رضاعليه السلام به نقل از اسماء دختر عميس روايت مىكند:
"هنگامى كه
فاطمه، حسن را به دنيا آورد، پيامبر بيامد وفرمود:اى اسماء! پسرم را بياور.
پس او را پيچيده در پارچهاى زرد نزد پيامبرآوردم. پيامبر پارچه را به
گوشهاى پرت كرد وفرمود: آيا به شماسفارش نكردم نوزاد را در پارچه زرد
نپيچيد؟ ودستور داد پارچهاىسفيد آوردند وكودك را در آن پيچيد، سپس در گوش
راستش اذانودر گوش چپش اقامه گفت".
اسماء همين سخن را درباره
حسينعليه السلام نيز بيان داشت تا جايى كهگفت: چون روز هفتم رسيد پيامبر
نزد من آمد وفرمود: پسرم را نزدمن بياور وبا او همان كرد كه با حسن كرده
بود، وهمچون حسن براىاو نيز قوچ سياه وسفيدى را عقيقه كرد، ويك پاى آن را
به قابله داد،وسر حسين را تراشيد وبه وزن آن نقره داد و)خلوق( عطرى
زعفرانآلود به سر او ماليد وفرمود: "ماليدن خون به سر كودك از
كارهاىجاهليت است."(396)
4 - روايات بر عقيقه تأكيد كردهاند تا جايى
كه در حديثى از امامصادقعليه السلام رسيده است: "هر كس در روز رستاخيز در
گرو عقيقه خوداست، عقيقه واجبتر از قربانى است."(397)
بلكه نصوص دلالت
بر آن دارند كه اگر كسى نداند براى او عقيقهشده است يانه بايد براى خود
عقيقه كند واين همان كارى است كهپيامبر پس از نبوت كرد.(398)
وبراى
دختر وپسر، گوسفند يا گاو يا شتر عقيقه مىشود(399) وبراىدو قلو دو گوسفند
عقيقه مىشود(400) واگر تهيدست باشد منتظر مىمانددر وضعش گشايشى پيش آيد
تا عقيقه كند واگر نتوانست چيزى برعهده او نيست.(401)
از امام صادقعليه
السلام درباره عقيقه پرسيدند كه آيا استخوان قربانىشكسته مىشود فرمود:
"آرى، استخوان آن شكسته مىشودوگوشتش تكه تكه مىگردد وپس از ذبح آنچه
خواستيد با آن انجامدهيد."(402)
رعايت شرايط قربانى در آن واجب نيست.
امام صادقعليه السلاممىفرمايد: "عقيقه گوسفندى است براى گوشت، پس به
منزلهقربانى عيد قربان نيست، وهرچه باشد كفايت مىكند."(403)
هنگام ذبح
عقيقه مستحب است دعايى را كه از امام صادقعليه السلامنقل شده بخوانند:
"بسم اللَّه وباللَّه اللهم عقيقة عن فلان، لحمها بلحمهودمها بدمه وعظمها
بعظمه، اللهم اجعله وقاء لآل محمد."(404)
وبر اساس حديث رسيده از امام صادقعليه السلام مكروه است پدرومادر فرزند، از گوشت عقيقه بخورند.(405)
واسلام باز داشته از اين كه سر كودك را با خون عقيقه بيالايند،زيرا اين كار از شرك دوران جاهليت است.(406)
5
- اسلام دستور داده پسر را در روز هفتم ولادت ختنه كنند. درحديثى از
پيامبر رسيده است كه فرمود: "روز هفتم، كودكتان را تطهير)يعنى ختنه( كنيد،
كه اين كار پاكتر وپاكيزهتر وبراى روييدن گوشتسريعتر است، وزمين تا چهل
روز از بول ختنه نكرده نجسمىشود."(407)
اما فرزندى كه ختنه شده به
دنيا آمده، مستحب است - طبق آنچهدر سنت اسلام آمده - تيغ از موضع ختنه
بگذرانند. در حديثى منقولاز امام كاظم به هنگام تولد امام رضاعليه السلام
آمده است كه فرمود: "اينفرزند من ختنه شده وپاك ومطهر به دنيا آمد وامامان
همه مختونوپاك ومطهر زاده شدند، ولى ما تيغ را بر آن مىگذرانيم تا به
سنتعمل كرده باشيم واز دين حنيف پيروى كرده باشيم."(408)
ودر روايتى از امام صادقعليه السلام آمده است: "ختنه كردن پسر ازسنت است اما خفض دختر از سنت نيست."(409)
آرى در برخىاحاديث آمده است كه خفض دختر، مكرمه است.(410)
وهنگام
ختنه مستحب است اين دعاى مأثور را خواند: "اللّهمّ هذهسنّتك وسنّة نبيّك،
واتّباع منّا لك ولدينك بمشيئتك وبإرادتك، لأمرأردته، وقضاء حتمته، وأمر
أنفذته فأذقته حرّ الحديد في ختانهوحجامته لأمر أنت أعرف به منّي، اللّهمّ
فطهّره من الذنوب، وزد فيعمره، وادفع الآفات عن بدنه، والأوجاع عن جسمه،
وزده من الغنى،وأدفع عنه الفقر فانّك تعلم ولا نعلم."(411)
منبع:الفقه الاسلامى احكام خانواده و آداب ازدواج