الهام نادری فرید
با آغاز هنر گرافیک طراحان وسیلهای ارتباطی برای انتقال پیام
تصویری خلق کردند که به وسیله آن با نمادها و نشانههایی که برای همنوعان
خود مفهومی داشته باشد پیام خود را منتقل کنند که این هنر ارتباطی را پوستر
نامیدند.
با پیشرفته شدن هنرهای تجسمی و انتزاعی پوسترهایی که در
تمام دنیای مدرن طراحی شد تنها یک پوستر نبود بلکه در زمانی کوتاه و با یک
نگاه برای مخاطب خود مثل یک رسانه عمل کرد و آنچه را که سفارش دهندگان
دنبال آن بودند را به بهترین شکل به مخاطبی که در اتوبان، پای تلویزیون، در
پیاده رو، پارکها، بنرهای تبلیغاتی و هرجا که این پوسترها مجالی برای
خودنمایی دارند با آنها مواجه میشود منتقل میکند.

«چه
چیز را انتخاب کنید» هدفی است که پوسترها در زمینههای سیاسی، اقتصادی،
فرهنگی، ورزشی، هنری و ... برای آن طراحی میشوند و جوامع مدرن میدانند
ارزش تبلیغاتی یک پوستر خوب برآینده موضوع پوستر تأثیرگذار است.
پوسترهایی
که در زمینههای دینی طراحی میشود بازار جهانی بسیاری دارد. تا آنجا
شرکتهای بزرگ محصولا مختلف در نیا برای جلب مشتری در ماههایی که برای
مسلمانان اهمیت بسیار دارد بهترین پوسترها را طراحی میکنند و در جلب مشتری
هم بسیار موفق هستند.
این شرکتها با انگیزه فروش بیشتر محصولات
خود و کشاندن مشتری برای خرید محصولات آنها فرصت را در ماه رمضان مغتنم
میدانند و با طراحی پوستری با قدرت انتقال بالای یک پیام تصویری بای مثال
رستورانهای زنجیرهای مک دونالد که در بیشتر کشورهای دنیا شعبه دارند برای
افطار پوسترهای ویژهای طراحی کرده که در هر سفره حتماً همبرگ معروف مک
دونالد میدرخشد و قطعاً در آیندهای نه چندان دور این پوسترها سفرههای
افطاری بسیاری از مسلمانان را تغییر میدهد و غذاهای افطار همبرگ و سیب
زمینی سرخ کرده مک دونالد خواهد بود. گرچه غذا چیزی شخصی است و به ذائقه هر
فرد مربوط میشود اما این پوسترهای زیبای پراز رنگ مک دونالد بر فرهنگ نسل
آینده تأثیری عمیق خواهد گذاشت. و تازه آن زمان است که مسئولان فرهنگی به
این فکر میافتند چه کنیم تا این تهاجم فرهنگی را از بین ببریم همان قصه
تلخ نوش دارو پس از مرگ سهراب.

این
شرکتها به قدری هوشمندانه در عرصه انتقال پیام تصویری حرکت میکنند که
برای آنکه مخاطب قبول کند که آنها را انتخاب کند با اشراف به فرهنگ
مسلمانان برای خوردن افطاری جایی را برای خود در سفرههای افطار باز
میکنند برای مثال کوکاکولا با بهره گیری از نمادهایی که مسلمان به آن در
ماه رمضان دارند در کنار نان و پنیر و غذاهای گرم جای آب را خالی کرده و
شیشه کوکاکولا را جایگزین آن کرده است.
یا شرکت نسکافه که تولیدات
آن زیر مجموعه قهوه است با یک طراحی ساده فرهنگچای را که در مسمانان برای
یک نوشیدنی افطار رواج بسیار کنار میزند و یک فنجان شیر و نسکافه را برای
آغاز افطاری تنها انتخاب مخاطب میشود.

البته
پوسترهای مربوط به ماه رمضان تنها به شرکتهای محصولات غذایی مربوط
نمیشود و بسیاری از شرکتهایی که محصولات صنتعی و حتی خودرو نیز تولید
میکنند برای دستیابی به فروش بیشتر رمضان را محور طراحی پوسترهای خود قرار
میدهند. گوشی تلفن همراه اپل یکی از این شرکتهاست که با یک طراحی ساده
بدون استفاده از هرگونه شعار تکراری شما را مجذوب این خلاقیت و نکته سنجی
خود میکند.

مسئولان
فرهنگی- هنری و متصدیانی که در عرصه گرافیک فعالیت میکنند یا آنقدر دور
از این فضا هستند و دانش آن را ندارند که بدانند پیام تصویری در مخاطب چه
اثری دارد و در آینده چه تأثیری بر فرهنگ عمومی خواهد داشت که اگر اینطور
است باید پرسید چرا آنها در این سمتها نشستهاند یا اینکه هنوز مسئولان
پیشگیری را مقدم و مفیدتر از درمان نمیدانند و یا دلیل دیگری که ما از آن
بیخبریم. در هر سه صورت متضرر ما مسلمانان هستیم که قرآن را سرلوحه قرار
دادهایم اما آینده نگری قرآن و پیغامبر آن را به سهل انگاری نادیده
گرفتهایم. مسئولانی که سرگرم افطاری دادن به یکدیگر هستند شاید بهتر باشد
شیوه مدیرتی کپک گونه خود را تغییر دهند و نگاهی به دور از بینی خود
اندازند شاید در کمی دورتر هنر ابزاری شده برای پیروزی صد در صد مهاجمان
فرهنگی در جنگ نرم. جنگ نرمی که مدیران مدام برای دفاع از آن همایش برگزار
میکند و در سر و صدای برگزاری این همایشها پوستری گرافیکی در سکوت و
بسیار خزنده از دید مسئولان ناآگاه دور میماند و فرهنگ ایرانی مسلمان را
حتی برای خوردن افطاری نابود میکند. شاید در روزگاری نه چندان دور حتی
دعای سحر هم از روی کانال بی سی سی برای مردم جذابتر باشد تا شبکههای
سراسری ایران.