اطلاعات عمومی

^{درد، خونریزی شدید و تعویق در این روند می تواند نشانه ای از خطر باشد.خانمی 20 ساله در دوران قاعدگی خود درد وخونریزی شدیدی داشت. پزشك به او اعلام كرد كه بافتی تارگونه در رحم وی توسعه یافته كه البته سرطانی نیست و باید مدتی صبر كرد و منتظر تغییر ماند...}

^{...چند سال بعد، زمانی كه درد قاعدگی وی غیر قابل تحمل شده بود مجددا از پزشك خواست كه بررسی جدتی تری در این زمینه انجام دهد. كه نهایتا مبتلا به اندومتروز (به وجود آمدن نابجای بافت های درون زهدانی به ویژه در تخمدان ها)تشخیص داده شد. این حالت با دردهای مزمن لگنی و احتمال ناباروری مرتبط است. بعد از انجام دو عمل جراحی بر روی این خانم ، اكنون درد قاعدگی وی قبل كنترل و تحمل پذیر تر شده است ولی او آرزو می كند كه ای كاش زودتر اقدام اساسی در این رابطه صورت می گرفت، زیرا پزشك به او اعلام كرده بود كه احتمال بچه دار شدن وی بسیار اندك است. او اكنون به تمام خانم ها توصیه می كند كه در صورت مشاهده و احساس غیر معمول در دوران قاعدگی باید به پزشك مراجعه كرد و از پزشك خواست كه خیلی جدی به بررسی مسئله بپردازند.
بسیاری از خانم ها در دوران قاعدگی، بسیاری از مسائل از قبیل خونریزی شدید، درد غیر قابل تحمل و دوره نامنظم را تجربه می كنند. اغلب این مشكلات چندان جدی نیست و اغلب بعد از مدتی از بین می رود. اما با این حال بعضی از این كسالت ها می تواند نشانه ای از خطر برای سلامتی باشد. به طور كلی وقوع قاعدگی برای زنان نشانه ای از سلامت و توانایی آنان در تخمك گذاری است و بعضی از زنان مبتلا به ناخوشی ممكن است قاعدگی نداشته باشند، زیرا بدن احساس می كند كه زمان مناسبی برای بارداری نیست.
در ادامه به بعضی از مشكلات قاعدگی كه می تواند نشانه ای از خطر برای سلامتی باشد اشاره می كنیم. اما در ابتدا بهتر است توضیحی راجع به حالت نرمال این چرخه داده شود و آنچه زنان را بهتر به تشخیص خطر یاری می رساند را بررسی كنیم.
وضعیت ایده آل و سالم:
چرخه قاعدگی منظم درهر زن تعریف و وضعیت منحصر به فردی خواهد داشت. به عنوان مثال سن به عنوان فاكتوری می تواند تعریف ما را راجع به این وضعیت ایده آل تحت تاثیر قرار دهد. زمانی كه  دختران نوجوان برای اولین بار این چرخه را تجربه می كنند ممكن است بی نظمی هایی را به مدت 1 تا 2 سال در این روند ملاحظه كنند ، تا زمانی كه هورمون های جنسی متوازن گردد . مجددا چرخه قاعدگی قبل از یائسگی دچار بی نظمی خواهد شد. در این زمان سطح هورمون های تخمدان مجددا دچار نوسان می گردد و در نتیجه چرخه دچار بی نظمی می شود. با این حال در فاصله نوجوانی تا یائسگی زنان می توانند انتظار چرخه ای منظم را داشته باشند،مگر در زمان بارداری، بیماری، استرس، مصرف دارو و یا سایر مشكلات كه ممكن است تغییراتی در الگو ایجاد كند.همچنین ملاحظه تغییر و تنوع در یك ماه چندان غیرمعمول نیست . قاعدگی كه بین 22 تا 40 روز اتفاق می افتد ، حالتی نرمال تصور می شود. اولین روز چرخه قاعدگی با اولین روز خونریزی مهبلی حساب میگردد كه البته این الگو نباید چندان تفاوت فوق العاده ای در افراد مختلف داشته باشد. یعنی اگر زنی چرخه قاعدگی 40 روزه داشته باشد و به طور ناگهانی بعد از 22 روزه قاعده شود، جای نگرانی است.چرخه باید حداكثر 5 روز دچار تعویق یا وقوع شود و نه بیشتر یا كمتر. تغییری قابل توجه می تواند نشانه ای از مشكل باشد. همچنین دوران قاعدگی بین 2 تا 8 روز طول می كشد و زمان كمتر یا بیشتر نیز قابل نگرانی است. در صورت ملاحظه این وضعیت های غیر نرمال در سه ماه متوالی ، باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.
مشكلات قاعدگی معین
بسیاری از مواقع زنانی به پزشك مراجعه می كنند و تنها مدعی وجود نوعی وضعیت غیرنرمال در چرخه قاعدگی خود هستند ولی دقیقا نمی توانند این احساس را توضیح دهند. پس بهتر است ابتدا نكات مهم در رابطه با این چرخه را از دیدگاه یك پزشك در قالب چند عبارت توضیح دهیم تا زمانی كه به پزشك مراجعه می كنید، بهتر بتوانید پزشك را یاری كنید.
1-    دانستن فاصله زمانی بین دو قاعدگی
2-    مدت زمانی كه یك قاعدگی طول می كشد.
3-    مقدار خونریزی و اینكه شدیدترین خونریزی در چه روزهایی است؟
4-    اگر دچار درد می شوید حالت درد را توصیف كنید و بگویید چه زمانی اتفاق می افتد یا از كجا شروع می شود؟
5-    سایر علائمی كه تجربه می كنید چیست؟ سردرد، كمردرد، مشكلات گوارشی، خستگی، از حال رفتن  و.....
6-    مصرف هر گونه دارو را به پزشك گزارش دهید.
زمانی كه با پزشك راجع به مشكلات قاعدگی صحبت می كنید ، دادن اطلاع كافی راجع به سابقه یا پیشینه پزشكی خود و خانواده تان لازم است. هر آنچه در زندگی تان اتفاق می افتد نظیر استرس های عاطفی، رعایت رژیم غذایی خاص و یا انجام تمرینات بدنی كه ممكن است چرخه قاعدگی را تحت تاثیر قرار می دهد ، به پزشك اطلاع دهید. دادن این اطلاعات به پزشك نه تنها پزشك را در تشخیص یاری می دهد بلكه خودتان نیز بهتر می توانید وضعیت نرمال و غیر نرمال بدنتان را توضیح دهید. همچنین می تواند باعث یافتن سرنخی از حاملگی ، ایجاد هوشیاری كافی نسبت به زمان باروری و زمان تخمك گذاری شود یا امكان یائسگی زودرس را معین كند.هیچ كس مثل خود بیمار از وضعیت بدن خود اطلاع كافی ندارد. داشتن ارتباط موثر با پزشك در حفظ سلامت نقش به سزایی دارد و اگر پزشك توجه چندانی به وضعیت سلامت شما ندارد بهتر است پزشكی دیگر را جایگزین كنید. برای مسائل مربوط به قاعدگی پزشك ممكن است انجام آزمایشاتی نظیر تست لگنی، تست حاملگی و...را توصیه كند یا نمونه خون و ادرار گرفته شود. سونوگرافی مهبلی نیز نوعی دیگر از آزمایشات در این زمینه است.
مشكلات قاعدگی رایج:
اگر تا سن 16 سالگی قاعدگی اتفاق نیافتد نیاز به توجه پزشكی وجود دارد. بسیاری از عوامل نظیر تغذیه ناسالم، مشكلات هورمونی، ورزش و استرس فوق العاده و سو تغذیه می تواند در این رابطه موثر باشد. سایر عوامل خطر ، مشكلات ژنتیكی ، تومور رحمی، عدم تخمك گذاری، اندام تناسلی نا سالم، مشكلات عصبی و غده هیپوفیز می باشد.
از طرف دیگر چنانچه چرخه قاعدگی منظمی داشته اید و برای یك ماه قاعدگی صورت نگیرد ممكن است حامله باشید و اگر دلیل اصلی آن حاملگی نباشد، ممكن است یكی از دلایل زیر باعث این بی نظمی و عدم قاعدگی باشد.
1-    شیردهی
2-    داروهای خاص مثل قرص ضد بارداری
3-    یائسگی
4-    استرس
5-    سوتغذیه
6-    افسردگی
7-    كاهش وزن شدید
8-    ورزش بیش از اندازه
9-    بیماری طولانی مدت
10-    چاقی و اضافه وزن ناگهانی
11-    مشكلات هورمونی نظیر بیماری تیروئید و سندرم چند كیستی رحم(PCOS)
البته به خاطر داشته باشید كه عدم قاعدگی 1 یا 2 بار در سال چندان غیر معمول نیست. اگر یك چرخه قاعدگی انجام نشود ممكن است در قاعدگی بعدی خونریزی شدیدتری داشته باشید. زیرا عدم قاعدگی باعث افزایش بافت دیواره داخل رحم شده است. اما از دست دادن بیش از 2 قاعدگی می تواند قابل توجه و نگرانی باشد. زیرا ممكن است فرد را در معرض ابتلا به سرطان رحم قرار دهد(به دلیل قرار گرفتن در معرض مقدار فراوان استروژن) و از طرفی دیگر از دست دادن یك چرخه قاعدگی بدلیل عدم استروژن ، خطر پوكی استخوان را افزایش می دهد. به طور كلی قاعدگی نامنظم به معنای این است كه تخمك گذاری به طور منظم اتفاق نمی افتد و این مسئله برای زنانی كه قصد بارداری دارند می تواند مشكل ساز باشد.
خونریزی بین دوقاعدگی
لكه بینی در فواصل زمانی بین دو قاعدگی ممكن است نشانه ای از یك مشكل باشد. به خصوص اگر برای مدت زمان زیادی طول بكشد. لكه بینی مهبلی در دختران زیر 10 سال ، در دوران بارداری و بعد از یائسگی باید مورد بررسی جدی قرار گیرد. خونریزی كم در فواصل زمانی بین دو قاعدگی می تواند به این معنا باشد كه سطح پرژسترون خون به اندازه كافی نیست . زنانی كه قرص ضد بارداری مصرف می كنند، اگر چنانچه به طور منظم هر روز قرص را مصرف نكنند ممكن است این وضعیت را تجربه كنند. یا ممكن است به این معنا باشد كه مقدار قرص بارداری باید تنظیم شود. خونریزی یك هفته قبل از قاعدگی به این معنا است كه پروژسترون به اندازه كافی بالا نیست و یا قرص ضد بارداری به اندازه كافی قوی نیست. سایر دلایل ممكن برای خونریزی غیر نرمال مهبلی در فواصل زمانی بین دو قاعدگی عبارتند از :
1-    مشكلات حاملگی
2-    تخمك گذاری
3-    یائسگی زودرس
4-    استفاده از IUD
5-    شیردهی
6-    ورزش بیش از اندازه
7-    بی نظمی هورمونی در ارتباط با تیروئید  و دیابتخونریزی شدید، طولانی مدت و خروج لختهزنان  ارزیابی متفاوتی از قاعدگی دارند. آنچه برای یك زن خونریزی شدید تصور می شود ممكن است برای دیگری كاملا نرمال باشد. اما زنانی كه خونریزی طولانی ، شدید و سرشار از لخته دارند بهتر است آزمایش آنمی یا كم خونی ناشی از فقر آهن بدهند. زیرا این زنان مستعد آنمی ناشی از فقر آهن هستند. اگر آزمایش لگنی سالانه و تست خون شش ماه یكبار را انجام می دهید نباید از داشتن خونریزی شدید و طولانی مدت چندان نگران باشید. تنها با پزشك خود راجع به شیوه كنترل این وضعیت و جلوگیری از بروز كمی خونی مشورت كنید. همچنین خارج شدن لخته در هنگام خونریزی تا حدودی نرمال است زیرا ممكن است در هنگام خواب خون جمع شده باشد و هنگام برخاستن یكدفعه خارج شود. البته به شرط اینكه چنین حالتی برای مدت طولانی ، در دوران بارداری وبین زمان دو قاعدگی رخ ندهد.
مشكلی كه در این مورد وجود دارد این است كه تصور زنان از مقدار خونریزی با آنچه واقعا رخ می دهد مطابقت ندارد. بعضی زنان از خونریزی شدید شكایت می كنند در حالیكه كمتر از 60 میلی لیتر خون از آنها دفع می شود و این مقدار كاملا نرمال است. با این حال تعویض تامپون (نوار بهداشتی)مملو از خون در هر ساعت می تواند نشانه ای از یك مشكل باشد. بعضی از دلایل خونریزی شدید و طولانی مدت به همراه لخته عبارتند از:
1-    سرطان رحم
2-    چاقی
3-    مشكلات تغذیه ای
4-    بافت اضافی در رحم
5-    اندومتروز
6-    عدم توازن هورمونی
7-    مشكلات خونی
8-    مصرف زیاد آسپرین
9-    استفاده از روش های ضد بارداری مثل  قرص ضد بارداری و IUDدرد قاعدگی گرفتگی عضله یكی از نشانه های بارز در دوران قاعدگی است. در حقیقت 40% زنان بزرگسال دچار درد قاعدگی می شوند و در 10% موارد درد شدید چند روز اول ، باعث ایجاد اختلال در عملكرد فرد می شود. داشتن احساس درد مبهم یا زوك زوك كردن در زیر شكم درست قبل از قاعدگی و یا چند روز اول نرمال است. ولی بعضی از دردهای غیر معمول ، طولانی مدت و شدید می تواند نشانه ای از مشكلات زیر باشد.
1-    اندومتروز
2-    بیماری التهابی لگنی
3-    استفاده از IUD
4-    پلیپ و فیبروئید رحمی
درد قاعدگی زمانی نگران كننده است كه بدلیل شدت فوق العاده عملكرد روزانه فرد را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین اگر یك هفته یا بیشتر ، قبل از قاعدگی احساس شود و اگر تا اواسط دوران قاعدگی ادامه یابد می تواند نگران كننده باشد . استفاده از داروهای مسكن نیز می تواند نشانه و سرنخی از مشكل باشد. بعضی از زنان 3 روز قبل از شروع قاعدگی شروع به خوردن مسكن می كنند و این نیاز تا 2 روز اول قاعدگی ادامه می یابد. ولی اگر مصرف مسكن یك هفته قبل از شروع قاعدگی تا یك هفته بعد از اتمام قاعدگی ادامه یابد جای نگرانی است.}