اطلاعات عمومی

دكتر علي‌اكبر جلالي متولد 1323، شاهرود.
فوق دكتراي برق و متخصص فناوري اطلاعات و ارتباطات(ICT) از دانشگاه ويرجينياي غربي.
معاون پژوهشكده الكترونيك دانشگاه علم و صنعت ايران.
عضو هيات علمي دانشگاه علم و صنعت ايران.
استاد پاره وقت دانشگاه ويرجينياي غربي.
مبدع نظريه موج چهارم و عصر مجازي در دنيا.
موسس نخستين روستاي الكترونيكي دنيا.
برنده جايزه E. Aisia AWARD يا جايزه برترين پروژه خلاقيت و فناوري در حوزه منطقه آسيا و اقيانوسيه به‌خاطر تاسيس نخستين روستاي الكترونيكي جهان.
ارائه دهنده اولين درس مجازي روي شبكه اينترنت در ايران.
عضو مستقل يونسكو در آموزش و فناوري منطقه آسيا و اقيانوسيه.
عضو كميته آموزش مجازي كشور.
عضو هيات مديره انجمن ICT ايران.
عضو هيات مديره انجمن مطالعات جامعه اطلاعاتي ايران.
عضو شوراي پژوهشي آموزش و پرورش كشور.
پژوهشگر و محقق برتر IT كشور در سال 1382.
استاد نمونه دانشكده برق دانشگاه علم و صنعت ايران در سال‌هاي 1375 و 76. .
مولف و مترجم 26 كتاب در زمينه مهندسي برق و ICT.
مقام اول ترجمه كتاب سال در سال 1378 به‌خاطر ترجمه كتاب PLC.

http://tehranemrooz.net/v2/Default_view.asp?NewsId=35318

دكتر علي‌اكبر جلالي، موسس نخستين روستاي الكترونيكي جهان

در آرزوي تاسيس شهري الكترونيكي در ايران

گفت وگو عكس: احمد جلالي فراهاني:دكتر علي‌اكبر جلالي عضو هيات علمي دانشكده برق دانشگاه علم و صنعت و استاد پاره وقت دانشگاه «وست ويرجينا»ي آمريكاست. او تحصيلاتش را تا مرحله فوق دكترا در حوزه كنترل كامپيوتري، ادامه داده است و 13 سال تمام است كه تلاشي شبانه‌روزي براي توسعه فناوري ارتباطات و اطلاعات در ايران را آغاز كرده و فعاليت‌هاي تحقيقاتي او زبانزد عام و خاص است.

 معروف‌ترين كار تحقيقاتي او تاسيس نخستين روستاي الكترونيكي ايران و جهان است. علي‌اكبر جلالي همچنين عضو مستقل يونسكو در منطقه آسيا و اقيانوسيه در حوزه آموزش الكترونيك است و علاوه بر آن عضو كميته كارگروه يونسكو در تهران در حوزه فناوري اطلاعات نيز هست. از ديگر سمت‌هاي او عضويت در هيات رئيسه جامعه اطلاعاتي ايران است. او اخيراً نيز جايزه E.Aisia AWARD يا جايزه برترين پروژه خلاقيت و فناوري در حوزه منطقه آسيا و اقيانوسيه را بخاطر تاسيس نخستين روستاي الكترونيكي آسيا به‌دست آورده. دكتر جلالي تاكنون 26 جلد كتاب در حوزه فناوري اطلاعات به چاپ رسانده كه برخي از آنها در مراكز آموزشي ناسا در ايالات متحده آمريكا تدريس مي‌شود. او به‌رغم تمام گرفتاري‌هايش حاضر شد ساعتي را با ما به گفت‌وگو بنشيند كه بخشي از آن را با هم مي‌خوانيم.

***

  از روستاي الكترونيكي قرن‌آباد چه خبر؟

خوشبختانه اين پروژه توانست مهم‌ترين جايزه عرصه فناوري اطلاعات در آسيا را به‌دست بياورد.

       همان جايزه E. Aisia AWARD؟

بله، اهميت اين جايزه در آن است كه آن را هر 3 سال يكبار به برترين محقق عرصه خلاقيت و فناوري اهدا مي‌كنند و دريافت اين جايزه توسط يك ايراني افتخاري بزرگ براي ايران و مردم ايران است.

 چرا اين جايزه را به شما دادند؟ مگر شما چه كار كرده‌ايد؟

پروژه‌اي كه من در روستاي قرن‌آباد طراحي كرده‌ام به‌گونه‌اي است كه كليه امور اداري و سازماني مردم اين روستا در ساختماني با مساحت 500 متر مربع، آن هم بدون مراجعه حضوري و رودروي مردم روستا، انجام مي‌شود و مردم اين روستا از طريق كامپيوتري كه در خانه دارند وارد شبكه مي‌شوند و تمام كارهاي بانكي، اداري، سازماني، آموزشي، تحصيلي، تجاري و داد و ستد و امور مربوط به ارتقاي دانش كشاورزي، امور مربوط به ارتقاي دانش و دانايي زنان روستا و خلاصه تمام كارهاي شخصي‌شان را از طريق اينترنت داخل منزلشان انجام مي‌دهند. از طرف ديگر تمام خدماتي را هم كه دولت مي‌خواهد به مردم ارائه كند مثل خدمات كشاورزي، بانكي، قبوض مربوط به آب، برق، گاز و حتي ارائه فيلم‌هاي مورد نياز مردم روستا را از طريق همين ساختمان انجام مي‌دهد.

 چنين روستايي تاكنون در دنيا تاسيس شده است؟

نخير، روستاي شاهكو اولين روستاي الكترونيك در تمام جهان است.

 روزي كه تصميم به تاسيس و اجراي چنين پروژه‌اي را گرفتيد چه اهداف و آرمان‌هايي را در سرتان مي‌پرورانديد؟

آن روزها اصلاً تصور نمي‌كردم كه جامعه روستايي يك روستا در ايران چنين كشش و علاقه‌اي به فناوري ارتباطات و اطلاعات داشته باشد كه بتواند پروژه‌اي با اين عظمت را در خودش هضم كند. به همين خاطر ما كارمان را با تاسيس اولين كتابخانه مجازي روستايي آغاز كرديم و هدفمان اين بود كه بتوانيم كتاب‌هاي كتابخانه را به‌صورت ديجيتال به روستاييان ارائه كنيم.

 چرا كتابخانه؟

وضعيت اين روستا به‌گونه‌اي بود كه اهالي آن دسترسي چنداني به كتاب و كتابخانه براي توسعه سطح فرهنگ و آموزششان نداشتند و ما دلمان مي‌خواست تا با اجراي اين پروژه اسباب افزايش ميزان مطالعه روستاييان را فراهم بياوريم. براي اين كار هم چند دستگاه كامپيوتر تعبيه كرديم و با خودمان گفتيم كه حالا اينها را به شبكه اينترنت و چند كتابخانه مجازي متصل مي‌كنيم تا روستاييان اين روستا بتوانند از منابع اين كتابخانه‌ها استفاده كنند. حتي پرينتري هم تعبيه كرديم كه اگر احياناً مطلبي را خواستند براي افزايش دانش كشاورزي‌شان بتوانند از آن استفاده كنند اما هر چي جلوتر رفتيم متوجه شديم كه مردم خودشان علاقه عجيبي به توسعه اين شبكه دارند و حتي براي سرمايه‌گذاري در توسعه آن ابراز آمادگي كردند. مثلاً زمين ساختمان فعلي اهدايي يكي از روستاييان است. يكي ديگر از آنها مصالح آن را از جيب خودش تامين كرد. حتي بسياري از كشاورزان حاضر شدند با اهداي گوسفندهايشان هزينه‌هاي مورد نياز براي توسعه اين مركز را فراهم آورند.

  در آن شرايط آرزو نكرديد كه‌اي كاش بتوانم نخستين شهر الكترونيكي ايران را تاسيس كنم؟

قبل از آن چنين خيالي را داشتم. اتفاقاً قبل از اينكه اين پروژه را شروع كنيم چنين رويايي را در سرم مي‌پروراندم.

  چطور؟

من قبل از اين پروژه، پروژه شهر الكترونيكي كيش را طراحي كرده بودم. هميشه آرزو داشتم كه پروژه شهر الكترونيكي را در كيش به‌صورت يك الگوي موفق ملي بنا كنم.

  چرا الگوي ملي؟

مي خواستم كاري كنم كه جوان‌هاي ما چشمشان به كشورهاي پيشرفته نباشد و ببينند كه در ايران خودمان هم مي‌شود از پيشرفته‌ترين فناوري‌ها استفاده كرد.

  با اين همه اين پروژه هنوز عملي نشده است.

بله. درسته.

  چرا؟ دليلش چي بود؟

متاسفانه اين پروژه كه واقعاً پروژه‌اي ملي بود مثل خيلي ديگر از پروژه‌هاي اينچنيني دستخوش تغييرات و جابجايي‌هاي مديران دولتي شد.

   ممكن است بيشتر توضيح بدهيد؟

مديري كه براي اولين بار با اجراي اين پروژه در كيش موافقت كرده بود متاسفانه به سرعت عوض شد و مدير بعدي اصلاً علاقه‌اي به اجراي اين پروژه نداشت و اين مدير اجازه نداد كه پروژه مذكور آن‌طور كه بايد عملياتي و اجرايي شود.

  چند سال از ماجراي پروژه شهر الكترونيكي كيش مي‌گذرد؟

از سال 1380 قرار بود كه اين پروژه اجرا شود. البته در ابتداي امر ما همايش بزرگي را با حضور 1500 نفر از مسوولان اجرايي داخل كشور و مهمانان خارجي برگزار كرديم و واقعاً نقطه شروع بسيار خوبي براي اين پروژه بود. همان سال ما موفق شديم تا كارت‌هاي اعتباري را در كيش رواج بدهيم و خيلي هم جلو رفتيم. حتي فيبر نوري هم آنجا كشيديم اما با توجه به بي اطلاعي برخي از مديراني كه بعدها در آنجا مستقر شدند، پروژه متوقف شد.

 بعد از كيش ظاهراً سراغ تاسيس شهر الكترونيكي در مشهد رفتيد.

بله. البته در مشهد خوشبختانه با استقبال خوب مديران اجرايي مواجه شديم و توانستيم سند راهبردي تاسيس شهر الكترونيكي مشهد را تدوين كنيم كه خيلي مورد توجه مسوولان قرار گرفت و در حال حاضر كه من با شما صحبت مي‌كنم مشهد در بين شهرهاي ايران در زمينه فناوري اطلاعاتي و IT حتي از تهران هم جلوتر است.

  چرا؟

دليلش همين شهر الكترونيكي است كه در مشهد در حال شكل گيري است. در مشهد موفقيت‌هاي خيلي خوبي كسب كرده‌ايم. البته به‌صورت نسبي نه به آن معني كه خدمات آنلاين داشته باشد و بتواند
 خدمات دهي متنوعي را براي شهروندان مشهدي داشته باشد، هنوز فعال نشده اما بسترهاي فرهنگي براي ايجاد چنين پروژه‌اي در مشهد تقريباً آماده و مهيا شده است و الان اگر شما به مشهد برويد مثلاً مي‌بينيد كه وسايط نقليه خطوط اتوبوسراني همگي از سيستم جي‌پي‌اس استفاده مي‌كنند و پاركينگ‌هاي مشهد اغلب از طريق سيستم پيام كوتاه براي مشتريان جاي پارك پيدا مي‌كنند و يكسري فعاليت‌هاي ديجيتالي كه در شهر مشهد انجام مي‌شود.

  من هنوز جواب سوال قبلي‌ام را نگرفتم. پروژه كيش به چه سرنوشتي دچار شد؟

بعد از تعويق پروژه به دليل عزل و نصب‌هاي مديريتي در سطح مديران دولتي، مديران وقت با يك شركت ايرلندي قرار دادي را با سازمان مناطق آزاد كيش بست و قرار شد كه آن شركت ايرلندي بيايد و سند راهبردي شهر الكترونيكي كيش را تدوين كند كه البته بعد از مدتي كار آنها هم به يك نتيجه عملياتي نرسيد و عملاً پروژه رها شده باقي مانده است. البته خيلي‌ها با اجراي پروژه‌هاي كوچك‌تر به پول‌هاي كلاني رسيدند. طرح‌هايي كه جز اتلاف وقت و هزينه فايده ديگري براي كيش نداشت و من كه طراح اصلي اين پروژه بودم عملاً كنار گذاشته شدم در آن زمان و در حال حاضر هم دانشگاه صنعتي شريف جايگزين دانشگاه علم و صنعت شده است.

 آيا ايراني‌ها از نظر شما بالاخره مي‌توانند به روياي شهر الكترونيكي و تاسيس آن جامه عمل بپوشانند؟

شهرهاي الكترونيكي امروزه در دنيا يك عمل انجام شده است نه يك آرزوي محال. شما ببينيد شهري مثل  سئول در كره‌جنوبي كاملاً الكترونيكي است. يعني تا 500 نوع خدمات مورد نياز يك شهروند در اين شهر از طريق اينترنت انجام مي‌شود و مردم اين شهر مي‌توانند تا 500 نوع خدمات مورد نيازشان را از همان منزلشان كسب كنند. يعني تا 500 كار اداري و بانكي و تجاري و... در اين شهر از طريق اينترنت انجام مي‌شود. نه تنها از منزل كه از طريق تلفن‌هاي همراه شان هم مي‌توانند اين خدمات را دريافت كنند و وب‌سايت شهر الكترونيكي بر روي تلفن همراه تك تك شهروندان سئول قرار دارد. وقتي ما چنين امكاناتي را در دنيا مي‌بينيم، از خودمان مي‌پرسيم ما چه كمبودهايي داريم كه نمي‌توانيم چنين شبكه‌اي را در ايران داشته باشيم. از جمله مسائل پيش روي ما در اين زمينه گستردگي جغرافيايي كشور ماست. دليل اصلي كه من سراغ شهر كيش رفتم هم همين بود. ما محاسبه كرديم كه شهر كيش با توجه به اينكه 8 كيلومتر بيشتر عرض و 11 كيلومتر طول دارد، مي‌تواند به عنوان يك آزمايشگاه و يك پايلوت مورد بهره‌برداري قرار گيرد و براي ادامه كارمان مي‌تواند مفيد باشد.

  كيش امتيازات ديگري هم دارد.

بله. امكاناتي نظير فرودگاه، مرز و بانك و دانشگاه و... مشخصه‌هايي بود كه كيش براي الگو شدن داشت.

  اگر موفق به اجراي اين مدل در كيش مي‌شديد چه اتفاقي براي كل كشور مي‌افتاد؟

اگر ما موفق مي‌شديم كه پروژه شهر الكترونيك كيش را با موفقيت اجرا كنيم، مي‌توانستيم با كشف و رفع خطاهاي احتمالي در اين پايلوت، بستر خيلي خوبي را براي اجراي كلان پروژه شهر الكترونيك در كشور فراهم بياوريم. در واقع كيش مي‌توانست به عنوان يك مركز آزمايشگاهي در امر تجارت الكترونيك عمل كند كه متاسفانه نگذاشتند اين طرح اجرايي شود.

 اين در شرايطي است كه شهرهاي الكترونيكي در حال حاضر در دنيا به صورت خيلي گسترده رواج دارد.

البته خدمات شهرهاي الكترونيكي بسيار متنوع است. ممكن است در بعضي كشورها مثل كانادا تا 130 خدمت از طريق الكترونيك به مردم شهر ارائه شود و در كشوري مثل امارات متحده عربي تا 40 خدمت از طريق اينترنت به مردم ارائه مي‌شود و در بعضي از كشورها هم مثل كره جنوبي كه گفتم تا 500 نوع خدمات مالي و تجاري و اقتصادي و آموزشي و... به‌صورت آنلاين و خط مستقيم انجام مي‌شود.

  وضعيت ايران از اين جهت چطور است؟

ايران در حال حاضر شهر الكترونيك به آن صورت كه در دنيا رايج است اصلاً ندارد اما وقتي وارد سايت شهرداري تهران شويد متوجه مي‌شويد كه تعدادي از خدمات شهرداري در حال حاضر به صورت آنلاين و از طريق اينترنت انجام مي‌شود. الان هم در حال برنامه‌ريزي هستند در شهرداري تهران كه در آينده خدمات بيشتري را از طريق اينترنت به شهروندان ارائه كنند.

  وقتي صحبت از شهر الكترونيكي مي‌كنيم منظور نظرتان چيست؟

وقتي صحبت از شهر الكترونيكي مي‌كنيم مقصودمان اين است كه كليه تعاملات بين مردم، بخش خصوصي و بخش دولتي يك شهر به‌صورت الكترونيكي انجام شود. البته اين فرآيند طولاني است كه مي‌تواند از يك نقطه‌اي شروع شود و آرام آرام تقويت شود و بتواند به يك حد نهايي و ايده‌آل برسد. در ايران همين‌كه توانستيم فضاي فرهنگي لازم براي شكل‌گيري يك شهر الكترونيكي را ايجاد نماييم خودش قابل تقدير است. الان ده‌ها پروژه دكترا در دانشگاه‌ها و ده‌ها پروژه كارشناسي ارشد و ده‌ها پروژه كارشناسي در زمينه شهر الكترونيك در حال انجام و اجرا مي‌شود خودش گام بسيار مثبتي است. الان خيلي از دانشگاه‌ها به اين موضوع و توسعه آن در دانشگاه‌ها حساس شده‌اند. در سطح جامعه شاهد تمايلات غير قابل انكاري نسبت به پديده الكترونيك و امور مربوط به آن هستيم. اينها ارزش‌هاي كمي نيست.

  يعني اتفاقي كه سال‌هاست به دليل همين ريشه‌هاي فرهنگي در كشورهايي نظير كره و ژاپن افتاد تا مقدمات تاسيس شهر الكترونيكي به‌وجود آيد در كشور ما در حال شكل گيري است؟

صد در صد.

http://www.tehranemrooz.ir/v2/Default_view.asp?NewsId=35314

«قرن آباد» جايزه اول Asia 2007 را بردمركز ICT روستاي قرن آباد رتبه اول جايزه خلاقيت و نوآوري eASIA منطقه آسيا و اقيانوسيه را كسب كرد.

فناوران – اين جايزه پس از طي مراحل مختلف به دست آمده است. در آخرين مرحله كه دفاع شفاهي در مقابل داوراني از كشورهاي كره جنوبي، چين، هند، تايلند و نماينده سازمان ملل متحد بود، مركز ICT روستاي قرن آباد برگزيده جايزه eASIA در خلاقيت و نوآوري منطقه آسيا و اقيانوسيه شد. جايزه ايران طي مراسمي كه توسط وزارت ICT كشور تايلند و زير نظر سازمان ملل برگزار شده بود و نمايندگان سازمان‌هاي بين‌المللي از جمله AFACT، UN/CEFACT و UN/ESCAP در آن حضور داشتند، در تاريخ 19 مرداد ماه 1386 به دكتر علي‌اكبر جلالي، استاد دانشگاه علم و صنعت ايران و مجري پروژه داده شد.

اين جايزه هر سه سال يكبار توسط سازمان AFACT و سازمان‌هاي بين‌المللي ديگر مثل سازمان ملل به پروژه‌هاي برتر كه بتوانند تاثير بزرگي در منطقه بگذارند، داده مي‌شود.

اين اولين باري است كه اين جايزه به كشورمان تعلق گرفته است و در دو دوره قبلي برندگاني از ايران وجود نداشته است.

گزارش و نتيجه اين مسابقات به سازمان ملل منتقل مي‌شود و در آنجا از تجربيات اين پروژه‌ها براي ساير كشورها استفاده مي‌گردد.

طرح اولين مركز ICT روستايي كشور در روستاي قرن‌آباد استان گلستان توسط دانشگاه علم و صنعت ايران به مجري‌گري دكتر علي‌اكبر جلالي و با همكاري مردم روستا، مجمع دانشجويان و فارغ‌التحصيلان منطقه شاهكوه، شركت‌هاي بخش خصوصي، خيرين و شركت مخابرات استان گلستان ساخته و به مرحله اجرا رسيده است.