اطلاعات عمومی

در بیانات نورانی حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب‏علیهما السلام آمده است: «و إنما هی نفسی أُروِّضها بالتّقوی»1 همان طوری كه بدن، عضلات و دست و پای یك ورزشكار ماهر تمرین كرده، در اختیار اوست، نفس انسانِ با تقوی نیز تحت تدبیر و اراده عقل است. حضرت امیرالمؤمنین‏علیه السلام می‏فرماید:

من نفس خود را با «تقوی» تمرین می‏دهم، ریاضت می‏كشم، او باید گوش كند، این چنین نیست كه دستور بدهم و او اطاعت نكند، لذا عقل چنین كسی فرمانروای نفس او خواهد بود. این گونه افراد «عالماً» زندگی می‏كنند، «عالماً» دوران پیری را می‏گذرانند، «عالماً» می‏میرند و سرانجام «عالماً» در قیامت محشور می‏شوند.

بر این اساس است كه در روایات آمده است: اگر كسی در قیامت عالم محشور شود (نه این‏كه در دنیا عالم بوده است) به او می‏گویند: بایست! شفاعت كن، كه شفاعت تو مقبول است: «یُقال للعالم: قف! اشفع یشفع»1 این سخن درباره همه درس خوانده‏ها صادق نیست، بلكه گروه كمی هستند كه خدای سبحان در روز قیامت آنان را «فقیه» و «عالم» محشور می‏كند: «بعثه اللّه یوم القیامة عالماً فقیهاً»2

لذا قرآن كریم در این باره تعبیر به «مجی‏ء» دارد: « مَن جَاء بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا »3، یا «مَن جَاء بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیْرٌ مِّنْهَا »4. اگر كسی آن هنر را داشت كه در قیامت، حسنات، كارهای خیر، نیت و خلوص را با خود به همراه داشته باشد، یعنی مشمول «جاء بالحسنة» بود، پاداش چنین شخصی آن است كه: «فَلَهُ عشرُ أمثالها» یا «فله خیرٌ منها».

خدای سبحان چنین وعده نداد كه هر كس در دنیا كار خیر انجام داده است، در قیامت ده برابر جزا می‏بیند؛ زیرا گاهی انسان عمل خیری را انجام می‏دهد و سموم و شروری به حیات آن خاتمه می‏دهد. اگر كسی آن هنر را داشته كه در قیامت عالِم محشور شود، حق شفاعت دارد، همان طوری كه او در دنیا شفیع عدّه‏ای بود و مانع گمراهی آنان شد، در قیامت نیز شفاعت آن‏ها را عهده دار خواهد بود. 5
گروه دین و اندیشه تبیان