اطلاعات عمومی

موش‌های مین یاب

 

سرنوشت بسیاری از حیوانات این است که قربانی جنگ‌های انسانی شوند، اگر در میدان جنگ و در اثر بمب باران و آتش سوزی از بین نروند، از آنها برای کارهایی استفاده خواهد شد که انجامشان برای انسان بیش از اندازه خطرناک است، مثلا پاکسازی میدان‌های مین!

 

سازمان APOPO با مشاهده توانایی بویایی بسیار قوی و تحریک پذیری بالای موش‌های کیسه‌دار آفریقایی در برابر پاداش غذا، پروژه آموزش این موشها را برای اولین بار در جهان و در یکی از شهرهای تانزانیا راه‌اندازی و آغاز کرده است.

 

موشها به گونه‌ای آموزش می‌بینند که بتوانند «تی.ان.تی» درون مین‌های زمینی را ردیابی کنند، به بیانی دیگر این موشها در دوره آموزشی خود یاد می‌گیرند پس از شنیدن صدای کلیک کوچکی در صورتی که بتوانند مسیر صدا را به درستی تعیین کنند، پاداش غذا دریافت کنند.

 

 به گفته «بارت ویتجنز» رئیس سازمان APOPO، ردیابی مینها یکی از دشوار ترین، پر هزینه ترین و خطرناک ترین بخش‌های مین‌یابی است و از آنجایی که آموزش دادن به موشها بسیار ساده تر از آموزش دادن به سگها است، استفاده از این جانداران کوچک در چنین محیط‌هایی مناسب‌تر است.

 

از سویی دیگر سرعت عمل موش‌های آموزش دیده نسبت به انسان‌ها بسیار بالا است، به طوریکه دو نفر مین یاب برای پاکسازی 200 متر مربع فضا یک روز زمان صرف می‌کنند، اما همین کار را می‌توان با کمک دو موش در عرض دو ساعت به پایان رساند. به گفته بارت ویتجنز این جانداران بسیار فعالند و میزان موفقیت آنها بسیار بالا است و تا کنون توانسته‌اند در بازگشایی و استفاده دوباره از دو میلیون متر مربع زمین کمک فراوانی کنند.

 

موشها در این پروژه برای مهارت‌های مختلفی آموزش می‌بینند، آنها توانایی بو کشیدن بیماری سل را از میان نمونه‌های بزاق فرا می‌گیرند تا به این شکل روشی تازه از تشخیص بیماری سل را در بیمارستان‌های تانزانیا، جایی که دقت تشخیص آزمایشگاه‌های طبی در آن تنها 60 درصد است، راه‌اندازی کنند.

 

آموزشها از چهار هفتگی موش‌ها آغاز می‌شود، زمانی که این جانداران به اندازه‌ای در کنار انسان‌ها قرار گرفته‌اند که دیگر ترسی از فضا و انسانها ندارند، سپس آموزش پاداش در ازای کلیک آغاز می‌شود.

 

پس از اینکه موش‌ها این رفتار را آموختند، آموزش تشخیص رایحه «تی.ان.تی» از دیگر رایحه‌ها آغاز می‌شود. زمانی که این مرحله نیز با موفقیت به پایان رسید، متخصصان سعی می‌کنند رابطه میان شناسایی درست تی ان تی را با پاداش غذا به موشها بیاموزانند.

 

 کل دوره آموزش موشها 9 ماه به طول خواهد انجامید تا موش به یک مین‌یاب حرفه‌ای تبدیل شود. به گفته یکی از مربی‌های حاضر در این برنامه، آموزش دادن به موشها بسیار دشوار است، من گاهی اوقات ناامید می‌شوم اما دوباره به خود می‌گویم اینها حیوان هستند و آموزش دادن آنها می‌تواند جان انسان‌های زیادی را نجات دهد.

 

 بر اساس گزارش تلگراف، قدم بعدی این پروژه پرورش دادن موش‌هایی با توانایی بو کشیدن مواد مخدر و یافتن بازماندگان حوادث طبیعی از قبیل زمین لرزه‌های بزرگ در میان آوارها است.