اطلاعات عمومی

نهمین روز از آذرماه که نام روز و ماه یکی می شود یعنی روز آذر در ماه آذر

آذر، ایزد نگاهبان آتش و فروزه اهورامزداست. در فرهنگ ایران، آتش یکی از پدیده های طبیعی ستودنی است، چون گرمای زندگی را در کالبد دیگر پدیده های هستی جاری می سازد. جشن آذرگان از جشنهای ویژه آتش در فرهنگ ایران است که در ستایش آذر اهورایی برگزار می شود.

آیینهای جشن آذرگان:

ابوریحان بیرونی در « آثارالباقیه» درباره جشن آذرگان نوشته است: «روز نهم آذر، عیدی است که به مناسبت توافق دو نام، " آذرجشن" می گویند و در این روز به افروختن آتش نیازمند است و این روز جشن آتش است و به نام فرشته ای که به همه آتشها موکل است نامیده شده. زرتشت امر کرده در این روز آتشکده ها را زیارت کنند و در کارهای جهان مشورت نمایند».

نیاکانمان آذرگان را روزی خجسته می دانستند و در خانه ها و بامها آتش افروخته و آن روز را با شادی و شادمانی و خواندن نیایشها و گستردن سفره آیینی با خوراکیهای گوناگون در آتشکده ها که آذین بندی شده بودند، جشن می گرفتند. به هنگام جشن، بر آتش چوبهای خوش سوز و خوش بو می نهادند و آنگاه به مناسبت آغاز سرما، از آتش فروزان در آتشگاه، هر کس اخگری به خانه برده و آن آتش تا پایان زمستان در خانه ها فروزان بود و نمی گذاشتند خاموش شود و آن را نیک فرجام و فرخنده می دانستند.

مسعود سعد سلمان، شاعر پارسی گوی، در قطعه هایی که برای نام ماه های ایرانی سروده، درباره «آذر ماه» می گوید:

ای ماه، رسید ماه آذر  * برخیز و بده می چو آذر
آذر بفروز و خانه خوش کن * ز آذر صنما به ماه آذر

او همچنین درباره «روز آذر» گفته است:

ای خرامنده سرو تابان ماه * روز آذر می چو آذر خواه
شادمان کن مرا به می که جهان * شادمان شد به فر دولت شاه

گل ویژه جشن آذرگان:

در کتاب پهلوی «بندهش» آنجا که «درباره چگونگی گیاهان» سخن به میان می آید، از میان گلها «آذریون» گل ویژه آذر معرفی شده و آمده است:

«... این را نیز گوید که هر گلی از آن امشاسپندی است؛ و باشد که گوید:... آذریون آذر را ...».

در متون فارسی گل آذریون را با نامهای دیگری همچون «آذرگون»، «گل آتشی» یا «گل آتشین» نیز نامیده اند.

آذریون همان گلی است که اکنون آفتاب گردان می نامند و یا همان « Sunflower » با نام علمی (Helianthus annuus) است که در اندازه های گوناگون و با رنگهای زرد یا سرخ یا ترکیبی از زرد و سرخ در طبیعت وجود دارد.