اطلاعات عمومی

قیمت بنزین در دولت موسوی ثابت مانده در دولت هاشمی 13تومان، در دولت خاتمی 22تومان و دردولت احمدی‌نژاد ... گران شده است.

به نوشته خبر همین چند ماه پیش بود كه وقتی مردم از قیمت هر لیتر بنزین 400 تومانی سخن می‌گفتند تنها می‌شد از لابه لای حرف‌ها گلایه از این افزایش قیمت را متوجه شد. اما این روزها با داغ شدن فضای گمانه زنی‌ها در خصوص قیمت بنزین پس از هدفمند كردن یارانه‌ها كه به اذعان معاون اول رئیس جمهور از حدود دو ماه پیش تا كنون ثانیه‌ها برای اجرای آن به شماره افتاده است گمانه زنی‌ها از رقم 600 تومان برای هر لیتر بنزین فراتر رفته است.
 شایعات آنقدر پا گرفته كه برخی از پر كردن باك خودرو خود با بنزین 700 تومانی طی هفته‌های گذشته به هم خبر می‌دهند. این در حالی است كه سال 85 تاكنون قیمت بنزین ثابت مانده و با نرخ 100 تومان عرضه می‌شود كه البته عرضه بنزین نیمه یارانه‌ای به نرخ 400 تومان طی دو سال گذشته در جا انداختن بنزین گران تر نقش موثری بازی كرده است.

بنزینی كه پایین بودن قیمتش در كشور منجر به افزایش مصرف و قاچاق آن شد تا مسئولان تنها چاره را در سهمیه بندی بنزین و كنترل مصرف ازا ین سو دیدند.این در حالی است كه در سال 1357 هر لیتر بنزین به نرخ یك تومان بفروش می‌رسید كه این رقم در سالجاری به 100 تومان قیمت سهمیه‌ای و 400 تومان قیمت نیمه یارانه‌ای رسیده است.

در سال 1359 دولت قیمت بنزین را با 2 تومان افزایش به نرخ 3 تومان عرضه كرد و این رقم تا سل 1368 ثابت ماند. در این بین سال 69 بنزین به نرخ 5 تومان در هر لیتر بفروش رسید كه البته بنزین 5 تومانی نیز تا سال 1373 ادامه یافت.سال 1374 قیمت بنزین به دو برابر افزایش یافت و به نرخ 10 تومان عرضه شد.تا آنزمان اگرچه یك قیمت تعیین شده برای بنزین چند سال ثابت می‌ماند اما از سال 74 به بعد هر سال شاهد افزایش قیمت این فراورده بوده ایم. در زمان روی كارامدن دولت اصلاحات هر لیتر بنزین به نرخ 16 تومان عرضه می‌شد كه این رقم در پایان این كار این دولت به بیش از 38 تومان رسید.

در عین حال در پایان دولت هشتم هر لیتر بنزین با نرخ 80 تومان عرضه می‌شد كه این رقم از سال 1383 تا كنون تنها 20 تومان افزایش یافته و در حال حاضر به نرخ 100 تومان و در قالب سهمیه بندی عرضه می‌شود. این در حالی است كه بی تدبیری دولت‌های گذشته بر ثابت نگه داشتن قیمت بنزین طی سالیان ممتد باعث رشد فزاینده مصرف این فراورده در كشور شد تا جایی كه سهمیه بندی بنزین نیز آنطور كه برآورد می‌شد نتوانست جلوی این مصرف را بگیرد. مصرفی كه این بار سعی می‌شود در قالب طرح هدفمند كردن یارانه‌ها مهار شود. در حالی كه اگر طی سالیان گذشته با یك رشد مشخص قیمت این فراورده افزایش می‌یافت شاید در شرایط فعلی دیگر نیازی به اجرای طرح هفدمند كردن یارانه‌ها و افزایش دو تا چند برابری قیمت بنزین نبود.چرا كه در ایران افزایش قیمت بنزین با تورم رابطه مستقیم دارد و افزایش یكباره قیمت این فراورده می‌تواند تاثیرات نامطلوبی را به همراه داشته باشد.

در این بین شاید نگاهی گذرا به آمار واردات و مصرف  این فراورده طی سال‌های 1357تا 1389 در كشور گواهی بر این ادعا باشد.چرا كه ایران برای اولین بار در سال 1361 به وارد كننده بنزین تبدیل شد.در اولین سال واردات ایران تنها با كمبود یك میلیون و 200 هزار لیتری بنزین در هر روز مواجه بود اما بی توجهی به مدیریت مصرف و مهار آن از طریق روش‌هایی چون افزایش قیمت و فرهنگ سازی باعث شد تا ایران ظرف 7 سال میزان واردات خود را به 5 میلیون لیتر درروز افزایش دهد.

براساس آمارهای موجود،در سال 1381،وزارت نفت برای تامین نیاز بنزین كشور روزانه بیش از 10 میلیون لیتر از این فراورده را وارد كرده است كه این رقم دو سال پس از آن به بیش از 22 میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.در سال 1385 واردات این فراورده در هر روز به بیش از 27 میلیون لیتر در روز رسیده است كه البته علت اصلی آن تاكید مسئولان نفتی انزمان بر عدم توسعه پالایشگاه‌های كشور برای تولید بنزین بوده است.چرا كه مسئولان نفتی در آنزمان با تاكید بر قیمت پایین بنزین در بازارهای جهانی تاكید داشتند توسعه پالایشگاه‌های كشور با توجه به هزینه پایین واردات اصلا به صرفه نیست.استدلالی كه در اواخر دولت هشتم به شدت رد شد و در ابتدای دلت نهم با توسعه پالایشگاه‌های قدیمی و برنامه برای احداث 7 پالایشگاه جدید شكل تازه‌ای به خود گرفت.

افزایش یك مرتبه واردات بنزین در شرایطی كه قیمت این فراورده در بازار جهانی به یكباره افزایش یافت باعث شد تا مسئولان نفتی به فكر چاره‌ای برای این مشكل بیفتند و طرح سهمیه بندی بنزین را به عنوان بهترین روش برگزینند. روشی كه قرار است به زودی به یادها سپرده شود و تنها از آن استفاده از كارتهای سوخت باقی بماند.با این حال همین امر باعث شد واردات بنزین از مرزروزانه  28 میلیون لیتر در سال 1385 به 19 میلیون لیتر در سال گذشته برسد.در این میان گفته می‌شود در شرایط فعلی از واردات بنزین بی نیاز شده ایم اگرچه آمارها حاكی از ان است كه ایران تا پایان مردادماه امسال روزانه حدود 20 میلیون لیتر بنزین وارد كرده است اما به گفته وزیر نفت از شهریورماه امسال و در پی تحریم فروش بنزین به ایران و تولید این فراورده در واحدهای پتروشیمی، واردات به صفر رسیده است.این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود كه هنوز هم بسیاری از شبكه‌های خبری از تخلیه محموله‌های بنزین در بنادركشور خبر می‌دهند اما تا كنون مسئولان نفتی در این خصوص اظهار نظری نكرده اند و همچنان بر توقف صادرات بنزین و تبدیل شدن به صادركننده بنزین اصرار دارند.