اطلاعات عمومی

زیبایی‌شناسی (به آلمانی: Ästhetik؛ انگلیسی: aesthetics) یکی از رشته‌های پنج‌گانهٔ کلاسیک فلسفه است (در کنار شناخت شناسی، منطق، اخلاق و متافیزیک).

فلسفه در پی آن است که زیبایی و امر زیبا را خوب بشناسد و حقیقت و مشخصات آنرا تعیین کند و اگر ممکن شد، اصول و قواعد زیبایی را در اختیار همگان قراردهد. این حوزه از فلسفه که به زیبایی و چیستی آن می پردازد، زیبایی شناسی نام دارد.

در زیبایی شناسی، مانند همه حیطه های دیگر فلسفه، با بنیادی ترین پرسشها درباره زیبایی و چیستی آن روبرو هستیم. سوالاتی مانند:

اصولاً مابه چه چیزی زیبا می گوییم؟ آیا زیبایی وجود واقعی دارد، یعنی امری است که در جهان خارج، وجود خارجی دارد و می توان به آن اشاره کرد یا اینکه از امور ذهنی است و چیزی به نام زیبایی وجود ندارد؟
آیا زیبایی، مطلق است؛ یعنی یک چیز زیبا برای همگان و برای همیشه زیباست؟ ویا امری نسبی بوده و ممکن است شخصی چیزی را زیبا بداند و کس دیگری زیبا نداند و یا چیز زیبا با گذشت زمان، زیبایی خود را از دست بدهد؟
آیا می توان گفت که زیبایی به اشیا و موجودات اضافه شده است؛ یعنی یک شیئ داریم و یک زیبایی که با آن ترکیب شده است؟
قواعد زیبایی ثابتند یا متغییر؟
اساساً چرا زیبا، زیبا می نماید؟ هنر چه فایده ای دارد؟ تفاوت هنر با زیبایی چیست؟ رابطه هنر با زیبایی چیست؟ چرا نظر مردم درباره امر زشت و زیبا مختلف است؟ و این که آیا قوه ای در انسان وجود دارد که مخصوص شناختن زیبایی است؟ اگر چنین است، آن چه قوه ای است؟ و غیره... .

زیبایی شناسی در هنر

زیبایی‌شناسی به معنای وسیع کلمه نظریه‌ای است در باب زیبایی، به هر دو معنای جلوهٔ زیبایی یعنی زیبایی طبیعی و زیبایی هنری.

در زیبایی‌شناسی قواعد و قوانین زیبایی آموزش داده می‌شود. البته باید توجه داشت که با آموزش این قواعد نمی‌توان کسی را هنرمند کرد. هنرمند باید دارای یک ذوق خاص ذاتی باشد. این آموزش‌ها در نهایت می‌توانند آن ذوق را پرورش دهند.

حس زیبا دانستن یک کار هنری یا یک پدیده، از شخص به شخص فرق می‌کند ولی می‌توان یک‌سری اصول کلی برای درک و حس زیبایی یافت که به آنها «اصول زیباشناسی» می‌گویند.

هنرمندان غالباً از اصول زیباشناسی خبر دارند و با بهره‌گیری از آنها در کار خود، سعی در تأثیرگذاری بر دیگران را دارند. برای نمونه در شعر و ادبیات یک‌سری اصول مانند وزن و قافیهٔ درست و تشبیهات بجا، بیان و بدیع جزو اصول زیباشناختی بشمار می‌آیند.

زیبایی شناسی در تصویر و رسانه ها

زیبایی شناسی سنتی

از آنجایی که زیبایی شناسی فلسفی است تلاش دارد با مشخص کردن قواعدی هنر را اصولی تر کند. نقاشی, مجسمه سازی و معماری از این نمونه هنرها هستند.

زیبایی شناسی در رسانه ها

رسانه های  اولیه در این خصوص می توان به تلویزیون, ویدیو (کلیپ) و فیلم اشاره کرد. زیبایی شناسی در رسانه ها یک روند است نه اصول ثابت و بدون تغییر. این روندی است که ما در آن عناصر مختلف رسانه ای را مورد آزمایش قرار می دهیم و واکنشمان را از ادراک آنها بررسی می کنیم. این روند کمک می کند تا بتوانیم تاثیر و میزان ارتباط با مخاطب را در عناصر  مختلف رسانه ها بسنجیم.

عناصر اولیه ی رسانه ها

نور و رنگ
فضای دو بعدی
فضای سه بعدی
حرکت و زمان
صدا
مطالعه ی این پدیده ها شما را قادر می سازد با استفاده از زبان و لغات زیبایی شناسی با دقت و شفافیت بهتری رسانه ها را درک یا خلق کنید.

مفاهیم زیبایی شناسی

تجربیات زیبایی شناسی قسمتی از زندگی روزانه هستند.
هنر در زندگی برای خلق کردن ترسیم می کند.
تجربیات زندگی هنر نیستند.
تجربیات روزانه مواد خامی برای خلق هنر به حساب می آیند.
هنرمندان رسانه ها تجربیات زندگی را برای مخاطبین شفاف, تقویت و تفسیر می کنند.
آنها این کار برای هدف های مختلف رسانه ای و ارتباطی انجام می دهند.
 

عناصر زیبایی شناسی نبادی به شکل مطلق بررسی شوند زیرا آنها ثابت نیستند.
زیبایی شناسی همراه با شرایط مشخص و ایجاد شده به درستی قابل درک می باشند. (زمان, مکان, هدف و نوع مخاطب مطلوب)
 

رسانه ها از دید زیبایی شناسی در شرایط مشخص شده و مطلوب خود عمل می کنند و قابل درک هستند.
ما برای بررسی می توانیم آنها را مجزا کنیم اما آنها بطور مجزا عمل نمی کنند.
آنها به شکل یک "کل" بر راستای ارتباطات در کنار هم عمل  می کنند.  برای بررسی هر کدام به شکل جزئی از این کل باید بررسی شوند. (مثال: تولید فیلم یا ویدیو, شرکت تلویزیونی)