اطلاعات عمومی

وب‌سایت پزشکان بدون مرز: دیابت روی قسمت های مختلف بدن، از جمله پوست که آیینه بدن است تأثیر میگذارد و حتی گاهی علائم و مشکلات پوستی می توانند اولین علامت ایجاد بیماری دیابت باشند که فرد را متوجه بیماری خود می کنند. خوشبختانه اکثر این تغییرات و مشکلات با رسیدگی به موقع و صحیح قابل درمان است.

علائم و عوارض شایع پوستی در بیماران دیابتی شامل چند نوع اصلی است: عفونتهای باکتریایی یا قارچی، خارش، عوارض ناشی از اختلالات عروقی در پا، انواع لکه ها، دانه ها و تغییرات در رنگ یا ضخامت پوست و … که توضیح مختصری در مورد هر کدام ارائه می شود.

 
انواع عفونت ها

عفونتهای باکتریال:

این عفونتها می توانند قسمت های مختلف پوست و نیز ضمائم آن (مثل ریشه مو یا ناخن) را مبتلا کنند و درجات مختلفی از کاملاً سطحی تا کاملاً عمیق داشته باشند. بافت های عفونی معمولاً گرم، متورم، قرمز و دردناک هستند.

عفونتها به دلیل پاسخ ضعیف تر سیستم ایمنی بدن و نیز مشکلات در خونرسانی بافتی در افراد دیابتی بیشتر بروز کرده و بسیار خطرناکتر از افراد عادی می باشند، به طوریکه یک زخم ساده که در یک فرد غیر دیابتی به راحتی و بدون مراقبت ویژه بهبودی می یابد ممکن است در یک فرد دیابتی عفونی شده ودر صورت عدم درمان صحیح و به موقع و پیشرفت عفونت حتی منجر به قطع عضو شود.

 

لذا برای درمان عفونت ها حتما نیاز به مراقبت و توجه ویژه تحت نظر پزشک وجود دارد. درمان علاوه بر مصرف آنتی بیوتیک مناسب (به مدتی طولانی تر از فرد غیر دیابتی ) و کنترل دقیق قندخون که هر دو بسیار ضروری می باشند می تواند شامل موارد متعدد دیگری بسته به شدت و محل عفونت باشد.

عفونتهای قارچی:

این عفونتها قسمتهای مختلف پوست به خصوص نواحی گرم و مرطوب آن (مثل زیر سینه ها، گوشه های لب، زیر بغل، کشاله ران و فضای بین انگشتان به خصوص انگشتان پا و همچنین ناخنها و کناره آنها) را درگیر می کند. این عفونتها به صورت دانه های قرمز ریز و خارش دار گاهی همراه تاولها و پوسته های کوچک و یا حالت لهیدگی بروز می کنند و لازم است حتماً زیر نظر پزشک درمان شوند.

خارش: خارش می تواند به صورت وسیع در اثر کاهش رطوبت و چربی پوست و خشک شدن آن ایجاد شود. البته به دلیل عفونت قارچی اختلال در گردش خون و یا درگیری عصبی ممکن است در نواحی کوچکتر و محدودتری نیز ایجاد شود. توصیه کلی برای درمان خارش، افزایش رطوبت پوست با استفاده از صابون های ملایم و مرطوب کننده و کرمهای مرطوب کننده پوستی می باشد.

 

 

عوارض ناشی از اختلالات عروقی در پا

این عوارض در اثر اختلال در خونرسانی به پوست معمولا در ساق پا و پا به وجود می آیند. این اختلال به دلیل بروز تغییرات ساختمانی به صورت کاهش خاصیت ارتجاعی و تشکیل پلاک ها و…در دیواره عروق خون رسان (تصلب شرایین) ابجاد شده و معمولا به صورت ریزش مو در ناحیه ساق پا، نازک و براق شدن پوست در این نواحی، تغییر رنگ و ضخیم شدن و افزایش شکنندگی در ناخنها و … بروز می کند. همین اختلال در خونرسانی است که می تواند باعث بروز زخم هایی شود که بسیار سخت التیام می پذیرند و در موارد شدید می تواند منجر به سیاه شدن و از بین رفتن بخش هایی از اندام شود.

سایر ضایعات پوستی

ایجاد پلاک(های) قرمز (یا زرد تا نارنجی و یا متمایل به قهوه ای) در ساق پا که به مرور زمان شاید حالت گودی و فرورفتگی پیدا کرده و زخمی شود. این ضایعه در خانمها بیشتر رخ میدهد و میتواند منفرد یا متعدد باشد. این ضایعات به درمان نیاز دارند البته درمان آنها اغلب کاملاً رضایتبخش نبوده و جای آنها به شکل لکه های سفید باقی می ماند. این عارضه علامت خوبی نیست و میتواند همراه با صدمات چشمی و کلیوی دیابت باشد. البته این ضایعات تنها در ۳/۰ درصد بیماران بروز میکند. (نام علمی: نکروبیوزیس لیپوئیدیکا دیابتیکروم)

به وجود آمدن لکه های رنگی صورتی تا قرمز و یا قهوه ای روشن تا تیره با پوسته ریزی مختصر و اغلب گرد یا بیضوی که بیشتر در ساق پا یا ران یا جلوی ساعد ایجاد میشود. این ضایعات بسیار شایع بوده و در نیمی از بیماران دیابتی دیده می شوند و البته در مردان شیوع بیشتری دارند که معمولاً در زمینه کنترل نامطلوب قند، ضربه های ساده و بیماری طولانی ایجاد میشوند؛ خطری نداشته و به درمان خاصی هم نیاز ندارند. در طول زمان بهبود می یابند اما بعد از بهبودی ممکن است حالت فرو رفته پیدا کنند.

 

مرطوب نگه داشتن پوست و اجتناب از هر صدمه یا ضربه ای و کنترل صحیح قند خون میتواند از ایجاد چنین ضایعاتی جلوگیری کند. در ضمن از آنجا که این ضایعات پوستی همراهی زیادی با عوارض چشمی دیابت دارند، لذا در افراد مبتلا به این ضایعات، معاینات چشمی حتماً باید جدی تر پیگیری شود. (نام علمی: shin spot یا درموپاتی دیابتی)

تاول های دیابتی

تاول هایی بزرگ و بدون درد و حاوی مایعی شفاف هستند که روی دست، پا و یا انگشتان و گاهی روی ساق پا و یا ساعد ایجاد میشوند و معمولاً خودبه خود در عرض دو تا شش هفته بهبود می یابند و جای آنها باقی نمی ماند. خطرشان احتمال ایجاد عفونت در صورت پاره شدن می باشد.

ضخیم و تیره شدن پوست پشت گردن، چینهای کشاله ران و زیر بغل و حتی در موارد شدید در محلهای تا شدن اندامها و انگشتان. البته این علامت فقط مختص دیابت نبوده و در افراد غیر دیابتی هم دیده میشود. (مثلا در افراد چاق که در این صورت اغلب با کاهش وزن فرد خودبه خود بهبود می یابد). اهمیت این علامت در همراهی موارد شدید آن با بعضی از بدخیمی هاست که به بررسی دقیق توسط پزشک نیاز دارد. (نام علمی: آکانتوزیس نیگریکنس)

قرمزی و گرگرفتگی صورت که اوایل معمولا به صورت مقطعی و گذرا بوده و با کنترل قند بهبود می یابد ولی ندرتاً پایدار می شود که در این صورت دیگر درمان قطعی ندارد. (نام علمی: روبوئوزیس فاسئی)

ایجاد دانه های برجسته کوچک و قرمز که یا نافدار بوده و مواد خشک شده ای از آن خارج میشود و یا حاشیه ای قرمز و برجسته دارد که میتواند در سر و دست و پا ظاهر شود ولی گاهی روی تنه هم به وجود می آید و انواعی از این دانه ها گاهی درد و خارش دارند.

سفت و ضخیم شدن پوست که به مرور و در دیابت پیشرفته در دستها یا انگشت شصت پا و یا پیشانی اتفاق می افتد. این به گونه ای است که دامنه حرکات انگشتان را کاسته و فرد قادر به چسباندن کامل دو کف دست به هم نمی باشد. (مومی شدن پوست)

زرد شدن پوست که بیشتر در کف دست و پا وخطوط آنها دیده می شود جوش های دیابتی که برآمدگی های زردرنگ و سفت (نخود مانند) با هاله قرمز در اطراف آن بوده که شاید خارش داشته باشد و معمولاً با کنترل قند و چربی به مرور ناپدید می شوند.

توصیه های کلی برای مراقبت از پوست در بیماران دیابتی

• کنترل صحیح و دقیق قندخون

• تمیز و خشک نگه داشتن پوست و استفاده از پودر تالک در قسمت چینه ای پوستی مانند زیر بغل و کشاله ران

• اجتناب از حمام داغ گرفتن (اگر پوست شما خشک است از شامپو بدن یا کف حمام استفاده نکنید)

• استفاده از صابون های مرطوب کننده یا صابون های مخصوص کودک یا صابون گلیسرین برای استحمام

• استفاده از یک کرم روغنی مناسب بعد از استحمام به منظور جلوگیری از تبخیر آب از پوست و در نتیجه خشک شدن آن (در ضمن هیچگاه بین انگشتان پا را چرب نکنید، رطوبت بیش از حد می تواند باعث رشد قارچ شود).

• پرهیز از خشکی پوست. خراشیده شدن پوست خشک یا خارش آن می تواند منجر به ایجاد زخمهای باز و در نتیجه ایجاد عفونت شود. مرطوب کردن پوست به ویژه در هوای سرد یا در هنگام وزش باد می تواند از ترک خوردن پوست جلوگیری کند.

• درمان هرگونه بریدگی در بدن به شیوه صحیح بریدگی های کوچک را با آب و صابون شستشو دهید. از محلول های آنتی سپتیک مانند مرکوکروم، الکل و بتادین برای تمیز کردن پوست استفاده نکنید. می توانید از محلول نرمال سالین استفاده نمایید. بریدگی های کوچک را با گاز استریل بپوشانید واگر به یک زخم، سوختگی، بریدگی و یا عفونت مبتلا هستید حتماً به پزشک مراجعه و تحت درمان قرار بگیرید.

• در ضمن اگر قادر به حل مشکل پوستی خود نیستید به یک متخصص پوست مراجعه کنید.

• از پاهای خود به خوبی مراقبت کنید. هرروز آنها را از نظر وجود زخمها و بریدگی ها کنترل کنید و از کفش های صاف و بدون پاشنه و متناسب با اندازه پایتان استفاده کنید و قبل از اینکه کفش خود را بپوشید درون آن را از نظر وجود جسم خارجی بررسی کنید.

وب‌سایت دکتر کرمانی: از جوش ها، لکه ها، آثار قرمزی و قسمت های خشک شده پوست خسته شدید؟ در این مقاله می خواهم ترفندهای سبک زندگی را به شما آموزش دهم تا پوست حساس خود را آرام و تمیز نگه دارید.

 

 

 

با دقت دستکش انتخاب کنید

اگر می خواهید یک جفت دستکش برای محافظت از دست ها بخرید – برای شستن ظروف، رنگ کردن موها و دیگر کارهای این چنینی – انتخابی هوشمندانه داشته باشید. استفاده بلند مدت از دستکش هایی با جنس لاتکس یا نترل می توانند باعث عرق کردن پوستی که در آن فضا قرار گرفته شوند.

 

چنین فضایی می تواند باعث بروز مشکلات پوستی خفیف یا شدید شود.  ممکن است انگشتانتان دچار مشکلاتی نظیر راش و تاول نیز شوند. بهتر است قبل از انتخاب دستکش، نظر یک متخصص پوست را بپرسید.

 
وارد بازی مقایسه نشوید

حساسیت پوستی مشکلی نیست که به یک شکل باشد، پس مواظب باشید واکنش های پوست خود را با یک دوست یا فامیل مقایسه نکنید. برای مثال ممکن است پوست شما با خفیف ترین مواد شیمیایی تحریک شود در حالی که پوست شخصی دیگر فقط با محلول وایتکس دچار واکنش می شود. چون پوست دوستتان در برابر یک محصول مقاومت می کند دلیل نمی شود که پوست شما نیز همینطور باشد.

محرک ها را در برابر آلرژن ها بشناسید

برخی مواد شیمیایی مانند وایتکس همه را اذیت می کند و معمولا همیشه باعث تحریک پوستی می شود. اما از طرف دیگر موادی هم هستند که فقط برخی افراد را تحت تاثیر قرار می دهند این موارد را آلرژن می نامند. برخی از آلرژن های معمول عبارتند از نیکل در جواهرات ارزان، عطرهای معمولی، آتی بیوتیکی به نام نئومایسین و نگهدارنده های متیلکلروایزوتیازولینون و تیمروسول که به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرند.

 

گفته می شود متیلکلروایزوتیازولینون که معمولا به عنوان نگهدارنده لوازم آرایشی و بهداشتی به کار می رود و تیمروسول نیز در برخی واکسن ها و لنزهای خاص یافت می شود.

از لیست بلند بالای مواد تشکیل دهنده بترسید

افرادی که پوستی حساس دارند باید به مواد تشکیل دهنده محصولات خوب دقت کنند و از محصولات معطر، حاوی صابون و الکل بپرهیزند. این کار کمک می کند سلامت پوستشان حفظ شود.

 

مواد آرام کننده مانند پلیفینول های چای سبز، بابونه و آلوئه ورا مفید هستند. یک قانون کلی را نیز به خاطر بسپارید، هرچه مواد تشکیل دهنده یک محصول کمتر باشد بهتر است.

در برابر وسوسه شستن با صابون، آب کشی و تکرار مقاومت کنید

اگر تمایل دارید پوست صورت خود را بیش از یک مرتبه در طول روز بشویید، متخصصان پوست توصیه ای برای شما دارند: این کار را نکنید، روزانه یک مرتبه شستشوی صورت برای تثبیت سلامت پوست صورت کافی است و شاید شستشوی بیش از این مقدار باعث تحریک حساسیت پوستی تان شود. حتی فکر لایه برداری را هم نکنید، این کار می تواند باعث تشدید حساسیت پوستی تان شود.

مراقب تحریک کننده ها باشید

تک تک چیزهایی که در طول روز با آنها تماس پیدا می کنید، می توانند به صورت بالقوه باعث تشدید حساسیت پوستتان شوند. اگر حس کردید پلک بالایی تان همیشه دچار حساسیت است، یکی از احتمالات این است که پوست آن منطقه به لاک ناخن یا لاک پاک کن حساسیت دارد.

 

در چنین موردی ممکن است بدون اینکه متوجه لاک یا لاک پاک کن روی دستتان باشید ناحیه چشم را لمس کرده باشید. همین مورد را می توان در مورد خیلی چیزهای دیگر مانند خمیردندان یا دهان شویه هم دید.

 

 

قبل از استفاده بشویید

کمپانی های تولید لباس معمولا برای اینکه شکل لباس ها جذاب بماند، در پایان نوعی مواد شیمیایی به آنها می زنند که می تواند باعث تحریک پوست شود. اگر مشکل اگزما یا پوست حساس دارید متخصصان توصیه می کنند لباس های جدید را قبل از استفاده بشویید.

مواد شوینده مناسب پوست خود را پیدا کنید

پیدا کردن مواد شوینده ای که مناسب پوست حساس باشد به کمی آزمون و خطا نیاز دارد. اما بهتر است ابتدا به سراغ مواد شوینده ضد حساسیت بروید که برای پوست های حساس ساخته شده اند. همچنین بهتر است از مواد شوینده مایع به جای انواع پودری استفاده کنید. مواد شوینده مایع پس مانده های کمتری دارد و به همین دلیل کمتر تحریک کننده پوست هستند.

مناسب نوع پوست خود لباس بپوشید

از پوشیدن لباس هایی که حساسیت پوستی تان را تشدید می کند پرهیز کنید. این یعنی از پوشیدن لباس های پشمی یا هر چیزی که خیلی به تنتان بچسبد پرهیز کنید. همچنین مواظب لباس های دارای کش نیز باشید (مانند انواع لباس زیر). مالیده شدن این موارد به پوست – مخصوصا اگر همراه با عرق کردن باشد – می تواند باعث بروز خارش و راش های پوستی شود.

با یک متخصص ملاقات کنید

اگر فکر می کنید به چیزی حساسیت دارید، به سراغ حدس و گمان خودتان نروید. برای تشخیص به دیدن یک متخصص پوست بروید. هرچه بیشتر در معرض چیزهایی که پوستتان را حساس می کنند قرار بگیرید، وضعیت پوستتان نیز بدتر می شود.

 

متخصص پوست با معاینه قسمتی از پوست به شما می گوید پوستتان دقیقا به چه مواردی حساسیت دارد. همچنین این متخصص به شما خواهد گفت برای بهبود پوست خود از چه توصیه هایی استفاده کنید. این توصیه ها می تواند برخی محصولات مراقبت از پوست یا تجویز داروهایی خاص باشد.