اطلاعات عمومی

 کمپوزیسیون ( Composition )

 کمپوزیسیون در لغت به معنای ترکیب و ترکیب بندی است. در سینما و

 در تصویر ، کمپوزسیون به معنای چگونگی قرار گرفتن عناصر موجود در

 صحنه از جمله دکورها ، اشیا ، نور ، رنگ ها و شخصیت ها در کنار

 یکدیگر است ، و به عبارت کلی ، ترکیب کلی صحنه ای که قرار است

 فیلم برداری شود.

 با توجه به آنچه درباره کمپزسیون گفته شد ، می توان دریافت که

 اصولا تمام اجسام قابل رویتی که در زاویه دید انسان یا دوربین

 قرار می گیرند ، دارای کمپزسیون هستند ، ولی شاید کمپزسیون یا

 ترکیب بندی آنها خوب و مطلوب نباشد.

 اهمیت کمپزیسیون

 هر تصویر و هر نمایی ، باید هم به صورت تکی و هم در کنار تصاویر

 و نماهای دیگر ترکیب بندی مناسبی داشته باشد. کمپوزسیون بر شیوه

 درک هر بیننده از تصاویر ، بر واکنش احساسی او نسبت به شخصیت ها

 و رخدادهای فیلم و در نهایت بر خوش آمدن یا خوش نیامدنش از فیلم

 اثر خاص و ناخودآگاهی دارد. در واقع باید گفت که کمپوزسیون مطلوب

 به تماشاگر کمک می کند تا چشمانش از دیدن فیلم لذت ببرند و یا به

 عبارتی جاذبه های بصری فیلم بیشتر و مطلوب تر شود.

 ترکیب بندی هر قاب باید همچون هر اثر نقاشی در قالب شکل ها ،

 خطوط ، رنگ ها ، بافت نور ، توازن و هماهنگی ارزیابی شود. ترکیب

 بندی مطلوب می تواند بر دو بعدی بودن فایق شود و به تصویر عمق

 بدهد و مهم تر از همه ، توجه بیننده را به عملکردهای پس زمینه ،

 میان زمینه و پیش زمینه جلب کند.

 کمپوزسیون مطلوب ، عناصر با اهمیت درون قاب را به تماشاگر گوشزد

 می کند و همچنین به تشدید بار احساسی نما کمک می کند.

 کمپوزیسیون مطلوب

 در واقع نمی توان کمپزسیون خوب و مطلوب را تعریف و تشریح کرد ،

 اما برخی نکات هستند که توجه به آنها ، تا حد ممکن از کمپزسیون

 نامطلوب جلوگیری می کند. در این جا به دو نکته اساسی اشاره می

 کنیم :

 • باید از قرینه سازی در تصویر جلوگیری کرد ، مگر آنکه فیلم ساز

 به عمد و برای منظور خاصی قصد داشته باشد از آن استفاده کند.

 برای پرهیز از این قرینه سازی ، نباید دوربین در مکانی قرار گیرد

 که تصاویر طرفین دوربین ، قرینه یکدیگر شوند. برای مثال در یک

 خیابان نباید دوربین در وسط قرار گیرد و زاویه دید آن مستقیم به

 سوی ابتدا یا انتهای خیابان باشد ، زیرا چراغ های برغ نصب شده در

 اطراف خیابان یا درخت های موجود در دو راستای خیابان نسبت به

 دوربین حالت قرینه پیدا می کنند و این در ترکیب بندی تصویر حالتی

 نامطلوب است. در این گونه موارد که امکان جابه جایی عناصر صحنه

 وجود ندارد ، باید مکان و زاویه دوربین را تغییر داد ، در این

 حالت معمولا دوربین را به یکی از طرفین صحنه می برند و زاویه آن

 را طوری تنظیم می کنند که کل صحنه را تحت پوشش قرار دهد و سپس

 فیلم برداری می کنند.

 اما اینکه چرا قرینه سازی نامطلوب است ، آن است که تصاویری که

 دارای قرینه هستند ( عناصر مختلف و مجزای آن به گونه ای قرار

 گرفته اند که موجب قرینه سازی شده اند ) ، چشم ما را اذیت می

 کنند ، به ویژه اگر در طرفین تصویر حرکتی نیز قرینه وار انجام

 شود ، تداوم و تکرار این قرینه ها ، در ما حس سرگیجه و خستگی

 ایجاد می کنند.

 همان طور که پیش از این گفته شد ، گاه فیلم سازان برای القای

 مفهوم خاصی ، به عمد از قرینه سازی استفاده می کنند برای مثال

 گاه در فیلم برداری ازصحنه ، رژه رفتن سربازان یا ماموران حکومتی

 ، از قزینه سازی استفاده شده ، تا به این ترتیب بر قدرت موجود در

 انها بیشتر تاکید شود و تماشاگر به دلیل و قرینگی دچار حس ترس و

 آسیب پذیری از ناحیه آنها شود.

 • جز در موارد خاص نباید عناصری که دارای رنگ های یکسان هستند ،

 در گوشه ای از کادر انباشته شوند. زیرا این انباشتگی رنگ ، چشم

 را اذیت می کند. از سوی دیگر پراکندگی رنگ ها در صحنه ، جلوه

 آنها را بیشتر کرده و بر شادابی صحنه می افزاید. البته گاه فیلم

 سازها برای تاکید بر عنصر خاصی ، در نقطه ای از تصویر تجمع رنگ

 ایجاد می کنند.

 توجه داشته باشید ، این مسئله در مورد رنگ غالب در صحنه صادق

 نیست ، بلکه فقط در مورد انباشتگی رنگ در یک نقطه است.

 با توجه به آنچه گفته شد ، فیلم ساز نباید از ترکیب بندی نماها

 غافل شود و با یک کمپوزسیون نامطلوب فیلمش را از نظر بصری تنزل

 دهد